Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


8. Sınıf Öğrencilerinin Isı ve Sıcaklık Konusundaki Kavram Yanılgılarının Kavramsal Değişim Metinleri İle İyileştirilmesi
Güncel öğrenme kuramları dikkate alındığında anlamlı öğrenmenin gerçekleşebilmesi için ön bilgiler oldukça önemlidir. Bireylerin ön bilgileri ile öğrenilen yeni kavramlar arasında uyumsuzluk varsa iyileştirilmesi ve ön bilgilerle yeni kavramlar arasında öğrencilerin anlamlı bir bağ kurması önemlidir. Öğrenme zihinsel bir değişim sürecidir. Öğrenciler yeni öğrendikleri kavramlarla başa çıkabilmek için mevcut kavramlarını kullanırlar. Ancak çoğu zaman öğrencilerin mevcut kavramları, yeni öğrendikleri kavramları başarılı bir şekilde kavramasına olanak sağlamada yetersiz kalabilir. Kavramsal değişim için, öğrenci mevcut kavramlarından hoşnutsuz olmalıdır. Yeni kavram anlaşılır, makul ve farklı bağlamlardaki problemlerin çözümünde kullanılabilir olmalıdır. Bireyde var olan kavram yanılgısının bilimsel bilgilerle yer değiştirilebilmesi için çeşitli yöntem ve teknikler kullanılır. Kavram yanılgılarının iyileştirilmesi için en etkili yöntemlerden biri kavramsal değişim metinleridir. Bu çalışmada 8. sınıf öğrencilerinin ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgılarının çok aşamalı testle belirlenmesi ve bu kavram yanılgılarının kavramsal değişim metinleriyle iyileştirilmesi amaçlanmıştır. Isı ve sıcaklık konusu temel konulardan birisi olup aynı zamanda öğrencilerin çeşitli kavram yanılgılarına sahip oldukları ve anlamakta zorlandıkları konular arasındadır. Isı ve sıcaklık konusu ilk olarak ortaokulda görülmekte ve daha sonraki öğretim düzeylerinde de bu konuyla ilgili kavramlar bulunmaktadır. Öğrencilerin erken dönemde konuyla ilgili kavram yanılgılarının tespiti ve iyileştirilmesi önemlidir. Bu bağlamda çalışmaya aşağıdaki araştırma sorusu rehberlik etmiştir: Bu çalışma nicel araştırma yönteminin kullanıldığı yarı deneysel bir çalışmadır. Bu çalışmada, ön test-son test eşitlenmemiş kontrol gruplu model kullanılmıştır. Çalışmanın katılımcılarını kolay ulaşılabilir durum örneklemesiyle seçilen Şanlıurfa’daki bir devlet ortaokulunda bulunan 51 8. sınıf öğrencisi oluşturmaktadır. Deney grubunda 27, kontrol grubunda ise 24 öğrenci bulunmaktadır. 8. sınıf öğrencilerinin ısı ve sıcaklık konusundaki kavram yanılgılarını belirlemek için ısı ve sıcaklıkla ilgili dört aşamalı kavram yanılgısı belirleme testi kullanılmıştır. Belirlenen kavram yanılgılarını iyileştirmek amacıyla araştırmacı tarafından geliştirilen ve uzman görüşleri ile geçerliliği sağlanmaya çalışılan kavramsal değişim metinleri kullanılmıştır. Çalışmanın başında deney ve kontrol gruplarına ısı ve sıcaklıkla ilgili dört aşamalı kavram yanılgısı belirleme testi ön test olarak uygulanmıştır. Daha sonra deney grubuna ısı ve sıcaklık konusuyla ilgili hazırlanan kavramsal değişim metinleri dağıtılmış, kontrol grubuna ise hazırlanan düz metinler dağıtılmıştır. Metinler verildikten bir hafta sonra ısı ve sıcaklıkla ilgili dört aşamalı kavram yanılgısı belirleme testi son test olarak uygulanmıştır. Veri analizinde öncelikle verilerin normal dağılım gösterip göstermediğine bakılmıştır. Test sonucunda grupların ön test ve son testleri puanlarının normal dağılım gösterip göstermediğini test etmek için Shapiro Wilk testine bakılmıştır. Test sonucuna göre ön test ve son test puanlarının normal dağılım göstermediği görülmüştür (p<.05). Bu nedenle bu verilerin analizinde non parametrik test kullanılmıştır. Değişkenler arasında anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemek için parametrik olmayan sıralı ANCOVA (Quade yöntemi) testi yapılmıştır. Parametrik olmayan sıralı ANCOVA testi sonuçlarına göre deney ve kontrol gruplarının son test puanları arasında istatiksel olarak anlamlı bir fark bulunmadığı tespit edilmiştir (p<.05). Bu çalışmanın sonucundan farklı olarak alanyazında birçok çalışma kavramsal değişim metinlerinin öğrencilerin kavram yanılgılarının iyileştirilmesinde etkili olduğunu söylemektedir. Bu bağlamda ısı ve sıcaklık konusunun işlendiği farklı sınıf seviyelerinde öğrencilerin kavram yanılgılarının iyileştirilmesinde kavramsal değişim metinlerinin etkisi araştırılabilir.

Anahtar Kelimeler: Anahtar Kelimeler: Isı, Sıcaklık, Kavram Yanılgısı, Kavramsal Değişim, Kavramsal Değişim Metni, Fen Eğitimi