Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi
Öğrenmede Evrensel Tasarım Modelinin 8. Sınıf Öğrencilerinin Akademik Başarılarına Etkisi: Kalıtım Konusu
Bilim konularından biri olan kalıtım alanındaki gelişmelerin bireyler ve toplum üzerindeki etkileri son yıllarda giderek artmaktadır (Bowling ve ark., 2008). Bu açıdan bireylerin kalıtım konusunu iyi anlaması ve iyi okuryazar olması önemlidir. Fakat literatür incelendiğinde öğrencilerin kalıtım konusunu istenen seviyede öğrenemedikleri ön plana çıkmıştır. Kalıtım konusunun öğretilmesindeki başarısızlığın, öğrencilerin bireysel farklılıkları dikkate alınmadan öğretim sürecinin tekdüzeliğinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Öğrencilerin derslerde istenilen öğrenme düzeyine ulaşabilmesi için öğrenmelerini etkileyecek faktörlerin (bireysel farklılıkların) belirlenmesi gerekmektedir. Ancak günümüz fen dersleri öğrenci farklılıkları dikkate alınarak işlenmediğinden öğrenciler kalıcı öğrenmeler gerçekleştirmek için farklı öğretim etkinlikleri (evdeki yardımcıdan destek, internet ve bilgisayar etkinlikleri) yürütmektedirler. Sınıf ortamında öğrenilemeyen konu ve kavramlar genellikle ev ortamında yardımcı bir kişiden, bilgisayardan veya internetten destek alınarak öğrenilmeye çalışılmaktadır. Öğrencilerin bu gibi faktörlerden etkilenme düzeyleri faklılık gösterdiğinde öğrenme düzeylerinde farklılık oluşacağı aşikardır. Bu durumdan dolayı eğitim araştırmacıları öğrencilerin sınıf ortamında kalıcı öğrenmeler gerçekletirebilecekleri ve okul dışı öğretime ihtiyaç duymayacakları öğrenci farklılıklarını dikkate alan yeni öğretim yaklaşımları geliştirmeye çalışmaktadırlar. Öğrenmede evrensel tasarım modeli (ÖETM), sınıflardaki öğrenci çeşitliliğini ele alarak esnek öğrenme ve öğretme yaklaşımları tasarlama ve sunma felsefesiyle tüm öğrencilerin daha iyi öğrenmelerini sağlayan bir dizi prensip olarak tanımlanmaktadır. Bu öğretim modeli, öğrenciler arasındaki farklılıkların sınırlayıcı etkisinden ziyade, öğrenme ortamındaki sınırlayıcı faktörleri ele almaya çalışır. Ayrıca ÖETM, öğretmenlerin yenilikçi teknolojileri kullanarak standartlaştırılmış ortamlarda öğretim hedeflerini, yöntemlerini, materyallerini ve değerlendirmelerini içeren esnek bir müfredat oluşturmalarına yardımcı olarak tüm öğrencileri kapsayan bir çerçeve sağlar. Böylece tüm öğrencilerin öğrenme sürecine dahil olacağı erişilebilir uygulamalar ve öğrenme ortamları oluşturarak kalıcı öğrenmeler gerçekleştirmelerini hedeflemektedir.
Bu çalışmanın amacı, kalıtım konusunun ÖETM ile öğretilmesinin, öğrencilerin akademik başarılarına etkisini belirlemektir. Ayrıca bu öğretim modelinin uygulanması sırasında evde bilgisayar/tablet, internet ve evde derse yardımcı kişi varlığı değişkenlerinin de sonuçlara etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma, 2021-2022 eğitim öğretim yılında Kars ilindeki bir devlet okulunun 8. sınıfında öğrenim gören 73 öğrenci ile yürütülmüştür. Deney grubunda dersler ÖETM çerçevesinde hazırlanan planlara göre işlenirken, kontrol grubunda öğretim programında önerilen etkinlikler çerçevesinde işlenmiştir. Veriler 8. sınıf Kalıtım Konusu Başarı Testi ve öğrencilerin demografik özelliklerini tespit etmek amacıyla hazırlanan Kişisel Bilgi Formu ile toplanmıştır. Araştırmada elde edilen nicel verilerin analizinde Çok Faktörlü Varyans Analizi (MANOVA) kullanılmıştır. Deney ve kontrol grubundaki öğrencilerin başarı ön test ve son test puanları karşılaştırıldığında, deney grubu lehine anlamlı bir fark olduğu görülmüştür. Sonuç olarak, ÖETM’ye göre işlenen dersin tüm bu değişkenlerden bağımsız olarak da öğrencilerin akademik başarılarında artış sağladığı tespit edilmiştir. Kırsal kesimde, etkili ve verimli fen eğitimi için kapsayıcı uygulamaların tasarımında, ÖETM’nin öğretmenler tarafından uygulanması bu araştırmanın önerileri arasındadır.
Anahtar Kelimeler: Öğrenmede evrensel tasarım modeli, Kalıtım, Kalıcı öğrenme