Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


2013 ve 2018 Müfredatına Göre Hazırlanan İlköğretim Fen Bilimleri Kitaplarındaki Kimya Kavramlarının Sayılarındaki Değişimlerin ve Liselere Geçiş Sınavlarında Sorulan Sorularla Kavramsal Değişimler Arasındaki Uyumun İncelenmesi
Nitel araştırma yöntemi ile hazırlanan bu çalışmada temel amaç, 2013 ve 2018 fen öğretim programlarına göre hazırlanmış 5. 6. 7. ve 8. sınıf fen bilimleri ders kitaplarında geçen kimya kavramlarının değişimini gözlemlemek ve elde edilen sonuçların liselere geçiş sınavlarında sorulan kimya sorunları ile uyumluluğunu araştırmaktır. Çalışmada nitel araştırma yöntemlerinden olan doküman incelemesi ve literatür taraması yöntemleri kullanılmıştır. Doküman incelemesi içerik çözümlemesi ve genel tarama olarak iki şekilde yapılmaktadır. Bu çalışmada genel tarama yöntemi uygulanmıştır. Taranan kaynak sayısı 46 olup bu kaynakların 25 tanesi makale, 9 tanesi kitap, 2 tanesi doktora tezi, 3 tanesi yüksek lisans tezi, 1 tanesi ise tezsiz yüksek lisan projesidir. Bunun yanında 1 resmi gazete ve 4 internet adresi incelenmiştir. Kaynaklar incelenirken araştırdığımız konu özelinde alıntılar yapılmıştır. İncelenen kaynakların geçerlilik ve güvenirliği acısından bakıldığında yoğun olarak hakemli süreçlerden gecen makale ve tezler kullanılmıştır. İnternet adresleri ise Milli Eğitim Bakanlığı ve Yüksek Öğretim Kurumu gibi devlet kurumlarına ait resmi sitelerdir. Resmi gazete yine devletin resmi yayın organı olduğundan verilerin doğru olduğu kabul edilmiştir. Elde edilen sonuçlarda, 2018 fen öğretim programına göre hazırlanan 5., 6., 7. ve 8. sınıf fen bilimleri kitaplarında kimya kavramı sayılarının sırasıyla %44, %32,45, %56,05 ve %40,13 azaldığı belirlenmiştir. Ayrıca çalışmada kavram sayılarındaki değişim ile liseye geçiş sınavlarında sorulan sorularda ilgili kavramların kullanımı arasındaki uyum araştırılmıştır. Kodlama yapılarak bu uyum somutlaştırılmaya çalışılmıştır. 2014 yılından 2018 yılına kadar yapılan liseye geçiş sınavlarındaki soru sayısı ile kitaplardaki kavram sayılarındaki değişim arasında uyum olduğu gözlemlenmiştir. Kavram sayılarında meydana gelen bu ciddi azalmalar öğrencinin ve öğretmenin iş yükünü azaltabilir. Bu değişimler anlamlı ve tam öğrenme açısından olumlu bir durum olarak değerlendirilebilir. Tespit edilen değişimlerin nedenlerinin, konuları öğrencinin anlayabileceği düzeye getirilmesi, kavratılması zor konuların daha üst sınıflara bırakılması, kavramsal anlamda tam öğrenme için gereken zamanın kazanılması olduğu düşünülebilir. 2018 programının uygulama ve girişimcilik üzerinde yoğunlaşması da kavramsal azalmanın bir diğer nedeni olabilir. Ayrıca 2018 fen programındaki kimya alanındaki kavram değişiklilerinin diğer ülke programları ile karşılaştırılması yararlı olabilir. Elde edilen verilerin süreç içerisinde program geliştirme ve merkezi sınav sistemlerini yenilemede kullanılabileceği düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Kimya kavramları, 2013 ve 2018 müfredatı, Kavramsal değişimler, Program geliştirme