Bildiri Konusu:Fizik Eğitimi


Türkiye’deki Fen Bilimleri ve Fizik Öğretmenlerinin Radyasyon ve Radyasyon Güvenliği, Nükleer Enerji ve Radyoaktivite Konuları ile İlgili Kavram Yanılgılarının ve Bilgi Birikimlerinin İncelendiği Akademik Çalışmaların Derlenmesi
İçerik analizi olarak sunulan bu çalışma, günlük hayatımızda pek çok alanda karşımıza çıkan ve yaşantımızla iç içe geçmiş olan radyasyon ve radyasyon güvenliği, nükleer enerji ve radyoaktivite konuları üzerine fen bilimleri ve fizik öğretmenlerinin kavram yanılgılarının ve bilgi düzeylerinin yer aldığı çalışmalar araştırılmıştır. İçerik analizi nitel araştırma yöntemleri arasında sık kullanılan bir tekniktir. Tekniğin temel amacı objektif, ölçümü mümkün ve teyit edilebilir bilgiye ulaşmaktır. Bu amaçla kitap, evrak, belge, tez gibi yazınların belli kurallar dâhilinde (örnekleme, gruplama, kodlama, ilişkilendirme vb. ) incelenmesine dayanır. Araştırma kapsamında konu ile ilgili yayınlanmış olan tezler ve makaleler incelenmiştir. İki tane doktora, sekiz tane yüksek lisans tezi, yedi tane makale incelenmiştir. İnceleme, hedef grubun konularla ilgi algıları, kavram yanılgıları ve bilgi birikimleri üzerine odaklanmıştır. Bu konuyla ilgili ulaşılan çalışmaların çoğunlukla fen bilimleri öğretmeni ve öğretmen adayları ile yapıldığı gözlemlenmiştir. Fizik öğretmenleri ve öğretmen adayları ile yapılan çalışmalar sınırlıdır. Radyasyon konusunun öğretiminde öğretmen ve öğretmen adaylarının genel olarak radyasyona karşı olumsuz yönde görüşlere sahip olduğu görülmüştür. Elde edilen verilerin; branşa, öğretmen adaylarının sınıf düzeylerine, bulunulan bölgeye ve cinsiyete göre değiştiği tespit edilmiştir. Radyoaktivite anlaşılması zor ve soyut kavramların yer aldığı bir konu olduğundan, bu konularla ilgili kavram yanılgısının oluşmaması için önemli bir unsur da etkili kavram öğretimidir. Derslerde geleneksel öğretim yöntemlerinden farklı olarak kavramların öğretiminde yeni yöntemler kullanılabilir. Araştırmalara katılan deneklerde, nükleer enerji kaynaklarının kullanımın canlıları ve çevreyi olumsuz yönde etkileyeceği ve gerekli önlemler alınmadığında atık maddelerin sulara karışabileceğine yönelik olumsuz görüşlerin yoğun olduğu tespit edilmiştir. Fakat ilgili deneklerde bu konu ile ilgili bilgi birikimi arttıkça konuya dair olumlu tutumlar geliştirdikleri gözlemlenmiştir. Ayrıca ilk ve orta öğretim müfredatında ilgili konulara sınırlı düzeyde yer verildiği ifade edilmiştir. Radyasyon ve radyasyon güvenliği eğitiminin erken yaşlarda verilmesi önerilmektedir. Buna paralel olarak bu konularda gelecek nesillerin bilgi sahibi olmasında önemli görev alan öğretmenlerin bilinçli ve bilgi yönünden donanımlı olması gerektiği vurgulanmıştır. Bu nedenle lisans eğitimlerinde her sınıf düzeyinde bu konulara yer verilmesi önerilmektedir. Ayrıca lisans mezunu öğretmenlere hizmet içi eğitimler, seminerler ve bilimsel toplantılar düzenlenerek varsa bu yöndeki eksikler giderilebilir.
Anahtar Kelimeler: Radyasyon farkındalığı, nükleer enerji, radyoaktivite, kavram yanılgıları, fen eğitimi