Bildiri Konusu:Matematik Eğitimi


Ortaokul Öğrencilerin “Liselere Giriş Sınavı (LGS)” Kavramına Yönelik Bilişsel Yapılarının İncelenmesi
Liselere Geçiş Sınavı (LGS)’nda okulların nitelik bakımından sınıflandırılması ve nitelikli olarak sınıflandırılan okullara çok az sayıda öğrencinin yerleşmesi sonucu öğrencilerin birbiriyle yarışması eğitim sisteminde bazı sorunları beraberinde getirmektedir (Demir ve Yılmaz, 2019). Bu kavrama yönelik öğrencilerin bilişsel yapılarının araştırılması atılabilecek somut adımlara katkılar sağlayabilir. Bu çalışmada ortaokul 5., 6., 7., 8. sınıf öğrencilerinin “LGS” kavramına yönelik bilişsel yapılarını kelime ilişkilendirme ve çizim testi aracılığıyla incelenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada alan taraması yöntemi kullanılmıştır. Araştırmada kolay örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmanın örneklemini Trabzon ilinde bulunan bir devlet okulunda öğrenim gören toplam 349 ortaokul öğrencisi oluşturmaktadır. Bu araştırmada öğrencilerin “LGS” kavramına ilişkin bilişsel yapılarını tespit etmek amacıyla kelime ilişkilendirme testi (KİT) ve çizim testi kullanılmıştır. Anahtar kavram alt alta on defa yazılmış ve öğrencilerin her satırda kelimeleri yazmaları için boşluklar oluşturulmuştur. Anahtar kavramın alt alta on defa yazılma nedeni, zincirleme cevap riskini önlemektir. Çizim için öğrencilere “LGS size neyi ifade ediyor? Şekil çizerek açıklayınız.” şeklinde bir yönerge verilmiş ve çizim sürecinde öğrencilere müdahalede bulunulmamıştır. Verileri, 2022–2023 öğretim yılının bahar döneminde toplanmıştır. Veri toplama aracı uygulanmadan önce öğrencilere testin nasıl kullanılacağına dair yönergeler ve diğer alanlarda kullanım örnekleri sunulmuştur. Araştırmacılardan biri verilerin toplanmasında aktif rol almıştır. Araştırmacı öğrencilere konuyu açıkladıktan sonra öğrencilerle farklı bir kavram için kısa bir örnek çalışma yürütmüştür. Araştırmacı zaman kontrolünü yapmıştır. KİT için en uygun zaman dilimi 30 saniye olarak uygun görülse de bu çalışmada KİT için süre; öğrencilerin yaşları ve gelişim özellikleri dikkate alınarak 60 saniye olarak belirlenmiştir. Kelime ilişkilendirme testi verilerini değerlendirmek amacıyla, öğrencilerin anahtar kavrama verdikleri cevaplar ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Anahtar kavrama yönelik verilen cevaplarda hangi kavramların yazıldığı ve kaçar defa tekrarlandığını gösteren bir frekans tablosu oluşturulmuştur. Frekans tablosu dikkate alınarak kavram ağı oluşturulmuştur. Kavram ağının oluşturulmasında; Bahar, Johnstone ve Sutcliffe (1999) tarafından ortaya çıkarılan kesme noktası tekniği kullanılmıştır. Bu teknikle öğrencilerin bilişsel yapılarında var olan kavramlar net bir şekilde gösterilmek istenmiştir. Aynı şekilde çizim sonuçları incelenerek hangi çizimin hangi kavramı temsil ettiği belirlenmiş ve elde edilen verilerle frekans tablosu oluşturulmuş ve okuyucuya sunulmuştur. Çizim testi verilerinin incelenmesinde öğrencilerin çizimleri kategoriye ayrılmıştır. Her kategori için örnek çizimler de okuyucuya sunulmuştur. Çalışma sonucunda, ortaokul öğrencilerinin “LGS” anahtar kavramına en fazla “stres” kavramını yazdığı tespit edilmiştir. Öğrencilerin LGS’ye ilişkin ürettikleri kavramlar incelendiğinde, kavramların genel olarak öğrenciler açısından stres, korku ve zorluk içeren kavramlar olduğu anlaşılmıştır. Literatür incelendiğinde merkezi sınavların öğrencilerde kaygı ve strese neden olduğunu belirtilmiştir (Ocak, Akgül ve Yıldız, 2010; Karadeniz, Er ve Tangülü, 2014).

Kaynaklar
Bahar, M., Johnstone, A. H. & Sutcliffe, R. G. (1999). Investigation of students' cognitive structure in elementary genetics through word association tests. Journal of Biological Education, 33(3), 134-141.
Karadeniz, O., Er, H. & Tangülü, Z. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin SBS’ye yönelik metaforik algıları. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 5(15), 64–81.
Ocak, G., Akgül, A. & Yıldız, S. S. (2010). İlköğretim öğrencilerinin ortaöğretime geçiş sistemi'ne (OGES) yönelik görüşleri (Afyonkarahisar örneği). Journal of Kırsehir Education Faculty, 11(1), 37-55.


Anahtar Kelimeler: LGS, ortaokul öğrencileri, bilişsel yapı