Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


Ortaokul Öğrencilerinin Astronomi Kavramları ile İlgili Sahip Oldukları Anlamaların Belirlenmesi
Fen Bilgisi öğretim programında Dünya ve Evren konu alanı içerisinde insanların uzay ve evreni anlamalarına yardımcı olan Astronomi ile ilgili temel bilgilere yer verilmektedir. Ortaokul öğrencilerinin Astronomi ile ilgili bazı kavramlara yönelik alternatif kavramalara sahiptirler. Bu çalışmada ortaokul 5, 6, 7 ve 8. sınıfta öğrenim gören öğrencilerin astronomi kavramları ile ilgili sahip oldukları anlamaların belirlenmesi amaçlanmıştır. Çalışma var olan durumu ortaya çıkarmayı amaçladığı için betimsel araştırma yöntemlerinden örnek olay tarama modeline uygun olarak yürütülmüştür. Örnek olay tarama modeli bir konu ile ilgili ayrıntılı ve gerçeğe yakın bilgiler elde edilmesini sağlar. Çalışmanın örneklemini Rize’nin 5 tane farklı devlet okulunda okuyan 155 öğrenci oluşturmaktadır. Öğrencilerin 31 tanesi, beşinci sınıf, 38 tanesi altıncı sınıf, 49 tanesi yedinci sınıf ve 37 tanesi sekizinci sınıfta okumaktadır. Verilerin toplanmasında Kelime İlişkilendirme Testi, çizimler ve açık uçlu sorulardan faydalanılmıştır. Veriler betimsel olarak analiz edilmiştir ve tablolar halinde sunulmuştur. Elde edilen bulgulara göre öğrencilerin açık uçlu sorularda Astronomi konularıyla ilgili en çok dikkatlerini çeken kavramların beşinci sınıflarda sırasıyla ay (13), güneş (9) ve gezegen (8); altıncı sınıflarda gezegen (11) ve güneş tutulması (5); yedinci sınıfta yıldız (20), karadelik (13), gezegen (9) ve bulutsu (9); ve sekizinci sınıflarda ise gezegen (13) ve yıldız (8) şeklindedir. Öğrencilerin KİT’de Güneş, Yıldız, Ay ve Gezegen anahtar kelimelerine karşılık verdikleri en yüksek frekanslı çağrışım kelimeler sırasıyla Sıcak (78); Parlak (55); Uydu (42); ve Dünya (75) şeklindedir. Öğrencilerin çizimlerinden elde edilen bulgulara göre; uzay resmini tanımlayıcı özelliklere dikkat ederek iyi düzeyde çizen katılımcıların oranının yüksek olduğu görülmektedir. Astronomi dersi alan ve almayan öğretmenin öğrencileri kıyaslandığında, iyi düzeyde çizim yapanların oranının astronomi dersi alan öğretmenin 5 ve 6.sınıf düzeyindeki öğrencilerinde fazla olduğu; astronomi dersi almayan öğretmende 7 ve 8. Sınıf düzeyindeki öğrencilerde iyi düzeyde çizim yapanların oranının yüksek olduğu belirlenmektedir. Tüm sınıf düzeyleri kıyaslandığında ise astronomi dersi almayan öğretmenin 7.sınıf düzeyindeki öğrencilerinin %93, 55’lik oranla diğer tüm sınıf düzeylerinden daha iyi oranda olduğu ifade edilebilir. Güneş ile ilgili iyi düzeyde çizim yapan astronomi dersi alan öğretmenin öğrencileri arasında en yüksek ortalama %32,26’lık oranla 6.sınıf düzeyindeki öğrencilerde belirlemektedir. Astronomi dersi almayan öğretmenin grubunda ise iyi düzeyde çizim yapan öğrencilerin %38,71’lik oranla 7.sınıf düzeyinde olduğu belirlenmektedir. Her iki öğretmen grubundaki öğrenciler kıyaslandığında ise astronomi dersi alan öğretmenin sınıfındaki öğrencilerin dersi almayan öğretmenin öğrencilerine kıyasla iyi düzeyde çizim yaptıkları belirtilebilir. Yıldız ile ilgili çizimleri iyi düzeyde yapanlarının oranının 6.sınıf düzeyinde olduğu, 7 ve 8.sınıf düzeyinde iyi düzeyde çizim yapan öğrencinin bulunmadığı görülmektedir. Astronomi dersi almayan öğretmenin iyi düzeyde çizim yapan öğrencilerinin 7.sınıf düzeyinde olduğu, 6.sınıf düzeyinde iyi düzeyde çizim yapan öğrencinin bulunmadığı belirlenmektedir. Astronomi dersi alan ve almayan öğretmenin öğrencileri kıyaslandığında ise astronomi dersi almayan öğretmenin öğrencilerinin Gezegen çizimini astronomi dersi alan öğretmenin öğrencilerine kıyasla daha iyi düzeyde yapabildikleri ifade edilebilir. Ay ile ilgili çizimlerde Astronomi dersi alan ve almayan öğretmenin 7.sınıf düzeyindeki öğrencilerinin Ay çizimini diğer sınıf düzeylerine göre daha iyi yapabildikleri görülmektedir.

Anahtar Kelimeler: Astronomi, dünya ve evren, yıldız, gezegen, kavram yanılgısı