Bildiri Konusu:Matematik Eğitimi


Ortaokul Matematik Ders Kitaplarının Okul Dışı Öğrenme Bağlamında İncelenmesi
Okul dışı öğrenme ortamları formal olarak belirlenen eğitim-öğretim süreci dışında öğrenenlerin planlı veya plansız gerçekleştirdikleri öğrenme eylemlerini barındıran ortamları kapsamaktadır. Masingila'ya (2002) göre, okul dışı öğrenme ortamları, öğrencilerin günlük deneyimlerinden elde ettikleri matematiksel bilgileri kullanarak okul içi ve okul dışı matematik bağlantıları kurmalarına ve matematik bilgilerini şekillendirmelerine yardımcı olur. Bu ortamlar, zengin matematiksel düşünme ve çıkarım becerilerinin geliştirilebileceği ortamlardır (NRC, 2009). Aynı zamanda bireylere daha özgür seçimler yapma fırsatı sunar. Araştırmalar, bireylerin genellikle okul dışında matematikle uğraşırken, farklı stratejilerden ve kaynaklardan esnek bir şekilde faydalanabildiklerini ve başarıyı elde ettikleri sonuçların "doğruluğu" yerine etkinlik hedeflerine ve sonuçlarına dayalı olarak değerlendirdiklerini göstermektedir (Martin & Gourley-Delaney, 2014). Mevcut matematik dersi öğretim programı incelendiğinde, günümüzdeki hızlı gelişmelere bağlı olarak bireylerden beklenen rollerin de değiştiği görülmektedir. Programa göre öğrencilerin bilgiyi üretebilen, işlevsel olarak kullanabilen, problem çözebilen, eleştirel düşünebilen, girişimci, kararlı, iletişim becerilerine sahip, empati yapabilen, topluma ve kültüre katkı sağlayabilen niteliklere sahip olması beklenmektedir (Millî Eğitim Bakanlığı [MEB], 2018). Bu program, bireylerin sahip oldukları bilgileri gerçek hayatta kullanabilme becerisini hedeflemektedir. MEB, 2019 yılında Okul Dışı Öğrenme Ortamları Kılavuzunu yayımlamıştır. Bu kılavuz, okul dışı öğrenme ortamlarının temel eğitim ve ortaöğretim eğitim programlarıyla ilişkilendirilmesi, daha etkin bir şekilde kullanılması, daha yakından tanınması ve öğrencilerin deneyimleyerek öğrenmesine katkıda bulunması amacıyla hazırlanmıştır. Bu durum, MEB'in okul dışı ortamlara verdiği önemi göstermektedir. Ancak, okul dışı öğrenme ortamları genellikle fen eğitimi alanında vurgulanırken, matematik öğrenimi ve öğretimi için de çalışmalar yapılmış olsa da literatürde fen eğitimi kadar yer edinmemiştir (Çebi, 2018; Bozdoğan & Kavcı, 2016).
Öğretime okul dışı öğrenme ortamlarını entegre etmenin yollarından birisi de matematik ders kitaplarıdır. Türkiye’de okul dışı öğrenme ortamlarının ders kitaplarındaki yönüne yönelik yapılan çalışmalar incelendiğinde de bu çalışmaların yine genellikle fen bilimleri alanında yapıldığı görülmektedir (Ocak ve Korkmaz, 2018; Oktay vd., 2021). Matematik ders kitaplarında okul dışı öğrenme ortamlarının nasıl kullanılabileceği, öğrencilerin matematikle ilgili gerçek dünya bağlantılarını nasıl kurabileceği ve matematiksel düşünme becerilerini nasıl geliştirebilecekleri konularında daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır. Bu çalışmanın amacı, öğretim programları ve ders kitapları üzerinden okul dışı öğrenme ortamlarının matematik öğretimindeki yerini ve kullanımını incelemektir. Araştırmada, MEB tarafından 2018 yılında kabul edilen öğretim programı ile güncel matematik ders kitapları incelenerek, okul dışı öğrenme ortamlarının bu kaynaklarda nasıl yer aldığı belirlenecektir. Araştırma nitel bir yaklaşımla gerçekleştirilecek ve doküman analizi yöntemi kullanılacaktır (Yıldırım ve Şimşek, 2011). Araştırma sonucunda, öğretim programlarında ve ders kitaplarında okul dışı öğrenme ortamlarının nasıl kullanıldığı, öğrencilerin matematikle gerçek dünya bağlantıları kurmalarına ve matematiksel düşünme becerilerini geliştirmelerine nasıl katkı sağladığı gibi konulara odaklanılacaktır. Bu çalışmada aşağıda yer alan araştırma sorusu yanıtlanmaya çalışılacaktır: Matematik dersi (5., 6., 7. ve 8. sınıflar) öğretim programında ve güncel ders kitaplarında okul dışı öğrenmeye ne ölçüde yer verilmektedir?Çalışmanın ilk analiz sonuçlarına göre okul dışı öğrenme ortamlarının matematik ders kitaplarında kısıtlı bir şekilde yer almaktadır. Bu ortamların daha etkin bir şekilde yer alması, öğrencilerin matematikle ilgili konuları daha derinlemesine anlamalarına ve matematiksel düşünme becerilerini geliştirmelerine katkı sağlayabilir. Bu nedenle, matematik ders kitaplarının içeriğinin okul dışı öğrenme ortamlarını kapsayacak şekilde zenginleştirilmesi ve öğrencilere gerçek dünya bağlantılarını kurma fırsatı sunması önemlidir.

Anahtar Kelimeler: #Okul dışı öğrenme ortamları #Matematik ders kitapları #Doküman analizi