Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


Duvarsız Okullar Projesi: Okul Öncesi Öğretmenlerinin Bilimsel Okuryazarlıklarının ve Fen Kavramlarının Gelişiminin İncelenmesi

UNESCO tarafından 2020 yılında yayılanan “COVID Sonrası Bir Dünyada Eğitim: Kamu Eylemi İçin Dokuz Fikir” adlı raporda “Sağlıkta olduğu gibi eğitimde de herkes güvendeyken biz de güvendeyiz; herkes gelişirken biz de gelişiriz. Geleneksel sınıf organizasyonu ve okullar diğer özel ve farklı öğrenme alanlarına giden bir yol olmalıdır ve bireylerin bilimsel okuryazarlığı geliştirilmelidir” ilkeleri yer almaktadır. Raporda bu ilkeleri sağlamada öğretmenlerin mesleki gelişimleri ve işbirlikleri özellikle vurgulanmaktadır. Okul öncesi eğitimin kalitesi de, öğretmenlerin performansı ve alan bilgisi ile paralel bir seyir izlemektedir. Bu gerçeklerin ışığında bu çalışmada, TÜBİTAK 4004 Doğa Eğitimi ve Bilim Okulları çağrı programı kapsamında desteklenen “Duvarsız Okullar: Okulöncesi Öğretmenler ile Okul Duvarlarının Ötesine Bilimsel ve Kültürel Bir Yolculuk” pojesine katılan okul öncesi öğretmenlerinin bilimsel okuryazarlıklarının ve çeşitli fen kavramlarının gelişimini ölçmek amaçlanmıştır. Bu amaç doğrultusunda 30 Mayıs-5 Haziran 2023 tarihleri arasında Gaziantep İl Milli Eğitim Müdürlüğünün koordinatörlüğünde altı gün süreyle ülkemizin yedi bölgesinde ve 16 farklı ilinde görev yapmakta olan ve çeşitli kriterlere göre (cinsiyet, deneyim yılı, deprem bölgesinde ve kırsal kesimde görev yapma durumu vb. ) seçilen okul öncesi öğretmenlerinin (n=25) botanik bahçesi, bilim merkezi, hayvanat bahçesi, arıtma tesisi, arkeoloji müzesi, tabiat parkı, ekolojik ev vb. 13 farklı okul dışı öğrenme öğrenme ortamında gerçekleştirilen etkileşimli etkinlik ve atölyelere katılması sağlanmıştır. Projedeki etkinlikler alanında uzman olan ve okul dışı öğrenme konusunda çalışmaları olan eğitmenler tarafından hazırlanmıştır. Veri toplama aracı olarak katılımcılara proje öncesi ve sonrasında Gormally vd. (2012) tarafından geliştirilen ve Türkçeye uyarlaması Şahin-Kalyon (2020) tarafından yapılan “Bilimsel Okuryazarlık Becerileri Testi” uygulanmıştır. Ayrıca her bir etkinliğe ait anahtar fen kavramlarından (gnomon, gri su, ışık yılı, takımyıldızı, tayf, armoni, mozaik, antik Roma, beslenme türleri, standart ölçüm vb.) oluşan “Kelime İlişkilendirme Testi” uygulanmıştır. Bu çalışmayı şekillendiren projenin uygulama süreci henüz tamamlandığından, Bilimsel Okuryazarlık Beceri Ölçeği ve Kelime ilişkinlendirme testinden elde edilen verilerin betimsel ve yordamsal istatistik tekniklerine göre analizi devam etmektedir. Okul öncesi öğretmenlerinin özellikle fen konularına ilişkin bilgi eksikliklerinin olduğu ve soyut fen kavramlarının öğretiminde kendilerini yetersiz gördükleri düşünüldüğünde (Okur Akçay, 2021), Duvarsız Okullar projesine ait bu çalışmanın alan yazına katkı sağlayacağı düşünülmektedir. Ayrıca çalışmada erken çocukluk döneminde Okul Dışı Öğrenme ortamlarına yapılan sınıf gezilerinin etkililiği hakkında somut öneriler sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler: Okul Dışı Öğrenme, Duvarsız Okullar, Okul öncesi Öğretmenler, Fen Öğretimi, Bilimsel Okuryazarlık