Bildiri Konusu:Fizik Eğitimi


Türkiye’de 2004-2021 Yılları Arasında Fizikte Kavram Yanılgıları ile İlgili Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi
Kavramlar, çevremizde bulunan somut eşya, olay ya da varlıklar değildirler. Onların belli özelliklerinden hareketle oluşturduğumuz belli grupların zihnimizdeki soyut karşılıklarıdır. Günümüzde yapılan birçok araştırma, öğrencilerin fen konusunda formal eğitimden önce bazı kavramlar ve olaylar hakkında fikir ve inançlar geliştirdikleri ve okula bu öğrenmeleri ile geldiklerini göstermektedir. Öğrencilerdeki bu ön kavramlar onların düşüncelerine göre oldukça iyi kurulmuş olsa da çoğu zaman bilimsel gerçeklerle uyuşmamaktadır. Bilimsel olarak kabul edilenden farklı olarak ortaya çıkan bu tür algılamalar literatürde yanlış anlama, alternatif kavramlar, ön kavramlar, kendiliğinden oluşan bilgiler gibi terimlerle adlandırılmaktadır. Öğrencinin kendi zihninde oluşturduğu bir kavramın anlamıyla o kavramın bilimsel anlamının birbiriyle uyuşmaması durumu, kavram yanılgısı olarak ifade edilmektedir. Fen eğitiminde son yıllarda kavram yanılgılarının araştırılmasında önem verilmekte ve öğrencilerin kavram yanılgılarını tespit etmede çeşitli testler kullanılmaktadır. Araştırmacı tarafından yapılan bu çalışmada da Türkiye’de 2004-2021 yılları arasında Fizikte Kavram Yanılgıları ile alakalı lisansüstü tezleri incelemesi yapılarak, bu konu ile alakalı bundan sonra yapılacak çalışmalara rehberlik etmek amaçlanmıştır. Fizikte Kavram Yanılgıları ile ilgili yapılan çalışmaların veri analizlerine bakıldığında nicel araştırma yöntemlerinin yoğunlukta olduğu görülmektedir. Araştırması yapılan 40 tezin; 19 tanesinde nicel araştırma yöntemleri, 14 tanesinde nitel araştırma yöntemleri ve 7 tanesinde karma araştırma yöntemleri kullanılmıştır. Ayrıca yapılan çalışmalara baktığımızda çalışmaların ortaokul öğrencileri üzerinde yoğunlaştığı görülmektedir. Ortaokul yedinci ve sekizinci sınıf öğrencileri üzerinde 15 çalışma yapılmışken, ortaokul beşinci ve altıncı sınıf öğrencileri üzerinde 8 çalışma yapılmıştır. Ortaokul öğrencileri dışında lise(10) öğrencileri, lisans(5) öğrencileri ve öğretmen adayları(2) üzerinde de çalışmalar yapıldığı görülmektedir. Fizikte Kavram Yanılgıları konusunda araştırma yapan üniversitelere baktığımızda; Gazi Üniversitesi(7), Balıkesir Üniversitesi(7) ve Atatürk Üniversitesi(4) ilk sıralarda yer almaktadır. Bu üniversitelerin haricinde Hacettepe Üniversitesi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Afyon Kocatepe Üniversitesi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Erciyes Üniversitesi gibi birçok üniversitede çalışmalar yapılmıştır. Son yıllarda özellikle Gazi Üniversitesinde bu konu hakkında yapılan çalışmalarda artış gözlenmiştir. Bunların yanı sıra 2004-2021 yılları arasında Fizikte Kavram Yanılgıları ile ilgili yayınlanmış olan lisansüstü tezlerde özellikle Isı ve Sıcaklık (9), Kuvvet ve Hareket(7), Elektrik(7) ve Astronomi(5) alanında çalışmaların yapıldığı görülmektedir. Bu konuların haricinde Basınç, Kaldırma Kuvveti, Işık ve Ses gibi konularda da çalışmalar yapılmıştır.
-
Anahtar Kelimeler: Fizikte kavram yanılgıları, alternatif kavramlar, ön kavramlar