Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


Fen Bilimleri Öğretmenlerinin Biyoloji Konularına İlişkin Öz Yeterlikleri: COVID-19 Pandemi Örnek Olayı
Bu araştırmada COVID-19 Pandemi sürecinde uzaktan eğitim aracılığıyla devam eden fen bilimleri dersi biyoloji konularına ilişkin fen bilimleri öğretmenlerinin öz yeterliklerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu 2020-2021 eğitim öğretim yılı bahar dönemi ve 2021-2022 eğitim öğretim yılı güz döneminde Türkiye’nin çeşitli illerinde görevine devam etmekte olan kartopu örnekleme yöntemine göre belirlenmiş toplam 152 fen bilimleri öğretmeni (111 kadın ve 41 erkek) oluşturmuştur. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden tarama desenine göre tasarlanmıştır. Araştırmanın verileri “Uzaktan eğitim biyoloji dersine ilişkin öğretmen öz yeterlik algıları” formu aracılığıyla toplanmıştır. Bu form iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde çalışma grubunun cinsiyet, kıdem yılı, okul türü, görev yapılan il, uzaktan eğitimde canlı ders yapma durumu ve süresini belirlemek üzere hazırlanmış altı madde bulunmaktadır. İkinci bölümde ise fen bilimleri dersi öğretim programında (MEB, 2018) yer alan biyoloji konularına ilişkin öğretmenlerin öz yeterliklerini belirlemek üzere hazırlanan beşli Likert tipinde 30 madde bulunmaktadır. Formun kapsam ve iç geçerliği uzman görüşleri ile, güvenirliği ise uzmanlar arası uzlaşma oranı hesaplanarak (Uzlaşma Oranı=.97) belirlenmiştir. Araştırmanın verileri araştırmacılar tarafından çevrimiçi olarak hazırlanan veri toplama aracı aracılığıyla toplanmıştır. Araştırmanın verileri betimsel analiz (frekans ve yüzde) aracılığıyla çözümlenmiştir. Araştırma sonucunda çalışma grubunun “Besin Zinciri ve Enerji Akışı”, “Çevre Sorunları” ve “İnsan ve Çevre İlişkisi” konularına ilişkin öz yeterliklerinin diğer konulara kıyasla daha yüksek olduğu belirlenmiştir. Bunun aksine “Biyoteknoloji”, “Mayoz Bölünme” ve “Denetleyici Düzenleyici Sistemler” konularına ilişkin öz yeterliklerinin ise diğer konulara kıyasla daha düşük olduğu belirlenmiştir. Öğretmenlerin kendini tamamen yeterli hissettiği konular sırasıyla “İnsan ve Çevre İlişkisi (f=99; %65,13)”, “Bilinçli Tüketici (f=93; %61,18)” ve “Çevre Sorunları (f=92; %60,53)”; tamamen yetersiz hissettiği konular ise “Biyoteknoloji (f=5; %3,29)”, “Mayoz Bölünme (f=5; %3,29)” ve “Mitoz Bölünme (f=4; %2,63)” şeklinde sıralanmıştır. Elde edilen bu sonuçlara dayalı olarak fen bilimleri öğretmenlerinin çevre ve doğayla ilgili konulara yönelik öz yeterlik algılarının yüksek; biyoteknoloji, mitoz ve mayoz bölünme gibi genetik ile ilgili konulara yönelik öz yeterlik algılarının ise düşük olduğu ifade edilebilir.
Anahtar Kelimeler: Uzaktan öğretim; Öz yeterlik; Biyoloji; COVID-19; Fen bilimleri öğretmenleri