Bildiri Konusu:Biyoloji Eğitimi
BİYOLOJİDEKİ KAVRAM YANILGILARI İLE İLGİLİ MAKALELERİN ÜLKE VE DERGİLERE GÖRE BİBLİYOMETRİK ANALİZİ
Amaç: Bu çalışmanın amacı, biyoloji eğitiminde kavram yanılgılarına yönelik yapılan çalışmaların içerik analizini ve eğilimlerini ortaya koymaktır. Araştırma aşağıda verilen soruların cevaplarını bulmak için yapılmıştır.
1-Biyoloji eğitimi alanında kavram yanılgılarına yönelik çalışmaların yapıldığı ve atıf alan ülkelerin dağılımı nasıldır?
2) Biyoloji eğitimi alanında kavram yanılgılarına yönelik çalışmaların yapıldığı ve atıf alan dergilerin dağılımı nasıldır?
Yöntem: Çalışmada yöntem olarak bibliyometrik ağ analizi tercih edilmiştir. VOSviewer (Visualization of Similarities), bibliyometrik veri analizi için haritalamada kullanılabilen bir yazılımdır. Bu yazılım, literatürü verimli bir şekilde toplamamızı ve seçenekler dahilinde seçilen yayınlar arasında karşılıklı ilişkiler kurmamızı sağlar. VOSviewer yazılımı, daha kolay analiz için bibliyometrik ağları görselleştirir. Bu bibliyometrik analiz için VOSviewer v.1.61 programı kullanılmış olup, ülke ve dergi sıralaması verilerinden yararlanılmıştır.
Araştırma kapsamında biyoloji ile ilgili kavram yanılgılarını içeren makalelere Scopus veri tabanından ulaşılmıştır. 13.09.2022 tarihinde Scopus veri tabanında başlık, özet ve anahtar kelimelerde “biology and misconception” aranmıştır. Aramada biyoloji eğitimindeki kavram yanılgıları ile ilgili toplam 410 yayın bulunmuştur. Erişilen yayınların yılları 1970 ile 2022 yılları arasında belirlenmiştir. Araştırmada dil ayrımı yapılmadan toplam 410 yayın analiz edilmiştir.
Bulgular: Elde edilen verilere göre 53 ülke biyolojide kavram yanılgıları ile ilgili makale yayınlamıştır. Ancak bir ülkenin asgari makale sayısı olarak 3 makale belirlemiş ve 31 ülke ele alınmıştır. Bu araştırmaya göre ABD 199 makale ile en verimli ülke konumunda olup Türkiye'nin 39 çalışma ile en verimli ikinci ülke olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca çalışmada hangi ülke araştırmacılarının ortak çalışmalarda yer aldığı da belirlenmiştir. ABD'nin en çok işbirliği yapılan ülke olduğu ve Türkiye'nin bu konuda farklı ülkelerle ortak yazarlı çalışmalarının bulunmadığı tespit edilmiştir. Bununla birlikte, ülke bazında belgelerin toplam atıfları da verilmiştir. Bu çalışmada Amerika Birleşik Devletleri'nin 4632 atıf ile birinci, Avustralya'nın 994 atıf ile ikinci sırada yer aldığı görülmektedir. Bu ülkeleri 433 atıf ile Birleşik Krallık ve 432 atıf ile Kanada izlemektedir.
Elde edilen makaleler üzerinden en çok tercih edilen dergileri belirlemek için konu ile ilgili en az 3 yayını olan dergiler seçilmiştir. Toplam 143 dergiden 27'si ilgili eşiği karşılamaktadır. “Cbe Life Sciences Education” ve “American Biology Teacher” dergileri konu ile ilgili en fazla (41 makale) yayın yapılan dergiler olarak belirlenmiştir. Ayrıca, en fazla yayına sahip dergilerin atıf analizi yapılmıştır. Buna göre, Journal of Research in Science Teaching (23 makale,1314 atıf), Cbe Life Sciences Education (41 makale, 1206 atıf), International Journal of Science Education (15 makale,742 atıf), Journal of Biological Education (35 makale, 721 atıf), Evolution: Education and Outreach (31 makale, 673 atıf) çalışmalarda en çok atıf yapılan dergiler olmuştur.
Sonuç: Elde edilen sonuçlara göre en çok atıf yapılan ülkelerin sırasıyla Amerika Birleşik Devletleri, Avustralya ve Birleşik Krallık olduğu ortaya çıkmıştır. Journal of Research in Science Teaching, CBE Life Sciences Education, International Journal of Science Education, Journal of Biological Education, Evolution: Education ve Outreach, çalışmalarda en çok atıf yapılan dergiler olarak tespit edilmiştir.
Anahtar Kelimeler: Bibliyometrik ağ analizi, Kavram yanılgısı,Biyoloji eğitimi, VOSviewer, Scopus veri tabanı