Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


DOĞAL AFETTEN ETKİLENEN OKUL ÖNCESİ ve İLKÖĞRETİM ÖĞRENCİLERİNE KAPSAYICI BİR BAKIŞ: HATAY (ANTAKYA) İLİ ÖRNEĞİ
Eğitimin temel basamağı olan erken çocukluk döneminin eğitiminde kapsayıcı eğitim çok önemli görülmektedir. Nitekim bu dönemde çocukların tutum, davranış ve yargılarının temeli atılmaktadır. Kapsayıcı bir anlayış kazanma, çocukların ayrımcı olmayan bir birey olarak gelişmesinde yardımcı olacak önemli bir unsur olduğundan, tüm çocukların kendilerini geliştirebilecekleri ve potansiyellerini gerçekleştirebilecekleri bir ortamın oluşturulması gerekmektedir (İra & Gör, 2018). Aynı zamanda somut işlem evresinde olan ilköğretim grubu öğrencilerinin de kapsayıcı tutum geliştirilen bir ortamda öğretimine devam ettirilmesi onların soyut işlem evresine geçişinde etrafındaki olay ve olgulara daha anlamlı bakmasına yarar sağlayacaktır. Yağmur oluşumu, deprem, güneşin doğup batması, ayın evreleri, şimşek ve yıldırım gibi elektriksel yük boşalması olay/olgularını kapsamında barındıran fen bilimleri eğitiminin bilhassa da okul öncesi ve ilköğretim öğrencilerinin dikkatini çekmesi multidisiplin alanlara göre biraz daha fazladır (Bilge, 2023). Bu bağlamda etrafındaki olay ve olgulara yeni anlam katmaya çalışan okul öncesi ve ilköğretim öğrencilerinin tümüne kapsayıcı bir fen öğretimi verilmesi gerekmektedir. Tüm bu bilgiler doğrultusunda yürütülen araştırmada Hatay ilinin Antakya ilçesinde depremden etkilenen ve çadır/konteyner kentte psikososyal yönden zayıf nitelendirilebilen yaşam koşuluyla eğitim-öğretimine devam eden okul öncesi ve ilköğretim öğrencilerinin fen bilimlerine yönelik görüşleri esas alınmıştır. Araştırmada öğrencilere eğitsel oyun yöntemi ile deprem olgusu hakkındaki düşüncelerini sözel dil, çizim ve modelleme ile yansıtmaları sağlanmıştır. Ayrıca sonda soruları ile fen bilimleri dersi hakkındaki düşüncelerine ulaşılmıştır. Araştırma kapsamında deprem öncesinde okul öncesi eğitimine devam beş öğrenci (3-5 yaş aralığı), ilköğretim birinci kademe iki öğrenci (3. ve 4. Sınıf) ve ilköğretim ikinci kademe üç öğrenci (6, 7 ve 8. sınıf) olmak üzere toplamda 10 öğrenci yer almıştır. Araştırmada elde edilen bulgulara göre okul öncesi dönemde yer alan öğrencilerin fen eğitimindeki olguları eğitsel oyun yöntemi eğlenerek öğrendikleri tespit edilirken, deprem olgusuna ait görüşlerinde depremi “toprağın yutması, taşların yürümesi olarak” olarak nitelendirdikleri saptanmıştır. İlköğretim birinci kademe öğrencileri fen bilimleri dersinin elle tutulur deneylerle oyunlaştırılarak yürütülmesini daha hoş karşılarken deprem olgusunu modelleme yöntemiyle oyun hamuru kullanılan bir düzenekte depremi, zeminin sağlam olmamasına bağladıkları tespit edilmiştir. İlköğretim ikinci kademe öğrencileri ise deprem olgusunu daha bilimsel ifadelerle açıkladıklarına tanık olunmuştur. Araştırma sonucuna göre fen olgularına dair görüşlerde öğrenci sınıf seviyesi arttıkça bilimsel süreç becerilerinin gün yüzüne çıktığı görülmüştür. Ancak bunların yanı sıra depremin etkisinden normal karşılanabilecek şiddette etkilenen öğrencilerin eğitim-öğretim yuvalarından ayrı kalmaları onların bulundukları sınıf seviyesinden daha alt grupta olgunluk gösterdikleri ve fen dersini sadece oyunlaştırma ile sınırlandıkları bulgu sonuçlarına yansımıştır. Araştırmanın bulgu sonuçlarına dair önerileri sunulmuştur.
Bilge, E. (2023). Fen bilgisi öğretmen adaylarının kapsayıcı eğitim çerçevesinde öğretim yapabilmesine yönelik ders tasarımı geliştirilmesi, uygulanması ve değerlendirilmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Trabzon Üniversitesi, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü, Trabzon.
İra, N. & Gör, D. (2018). Eğitim fakültesi öğretim üyelerinin kapsayıcı eğitime yönelik görüşleri. Turkish International Journal of Special Education and Gidance & Counselling 7(2), 29-38.

Anahtar Kelimeler: Kapsayıcı Eğitim, Fen Bilgisi Eğitimi, Okul Öncesi Öğrencileri, İlköğretim Öğrencileri, Doğa Olayları.