Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


STEM Eğitiminin Fen Bilgisi Öğretmen Adaylarının Bilimsel Yaratıcılıklarına ve Problem Çözme Becerilerine Etkisi
Ülkemizde Fen Bilimleri Öğretim Programı’nda STEM eğitimi yerini almakla (MEB, 2018) birlikte öğretim programlarındaki reformların başarısı öğretmenin niteliğine bağlıdır. Eğitimciler öğrencilerine gerçekçi problemlerle meşgul eden, işbirlikli çalışılan ve gerçek dünya problemlerine çözüm bulmada bilgi, beceri ve yaratıcılıklarını uygulayan öğrenme deneyimleri sunabilmelidir (Siew, Amir & Chong, 2015). Ülkelerin STEM eğitimine verdiği önem göz önünde bulundurulduğunda, geleceğin öğrencilerini yaratıcı ve karşılaştıkları problemleri çözebilecek şekilde yetiştirmenin yolu problem çözme becerileri gelişmiş ve yaratıcı öğretmenlerin yetiştirilmesidir (Dare, Ring-Whalen, & Roehrig, 2019; Kanematsu & Barry, 2016). Bu kapsamda öğretmen adaylarının profesyonel mesleki yaşamlarına başlamadan önce STEM eğitimi ile ilgili uygulamaların içerisinde bulunmaları ve bu uygulamaların etkilerinin değerlendirilmesi önemlidir. Bu çalışmada Fen Öğretimi Laboratuvarı Uygulamaları I dersi içerisinde gerçekleştirilen STEM eğitiminin fen bilgisi öğretmen adaylarının problem çözme becerilerine ve bilimsel yaratıcılıklarına etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Çalışma 2018-2019 akademik yılında fen bilgisi öğretmenliği programının 3. sınıfında öğrenim görmekte olan 30 fen bilgisi öğretmen adayı ile 9 haftalık bir sürede gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu uygun örneklem seçimi ve gönüllülük esasına göre oluşturulmuştur. Çalışmada veri toplama ve veri analizi için nicel ve nitel araştırma yöntemlerinin birlikte kullanıldığı karma araştırma yöntemlerinden yakınsayan paralel desen kullanılmıştır. Ön ve sontest modelli zayıf deneysel desene nitel veriler dahil edilmiştir. Nicel veri toplama araçları olarak problem çözme ölçeği (PÇÖ) ve bilimsel yaratıcılık ölçeği (BYÖ) ön ve sontest olarak uygulanmıştır. Nitel veri toplama aracı olarak da öğretimsel uygulamaların sonunda gönüllü olan 10 öğretmen adayı ile yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Uygulanan 5 adet STEM etkinlikleri (Rüzgâr türbini tasarımı, Biyoplastik üretimi, Su arıtma cihazı tasarımı, Marsta yaşam ve Minecraft etkinliği) ile ‘enerji’, ‘bileşikler’, ‘karışımların ayrıştırılması’, ‘uzay teknolojileri’ ve ‘hücre’ konuları temel alınmıştır. Uygulanan tüm etkinlikler öncelikle bir bilgi temelli hayat probleminin sunulması ile başlamaktadır. Daha sonra öğretimsel süreç çalışma defterlerinde yer alan 4 bölüm üzerinden gerçekleştirilmiştir. Bu bölümler sırasıyla; Bilgi Ediniyorum, Fikir Üretiyorum, Ürün Geliştiriyorum ve Tanıtalım/Paylaşalım. Nicel verilerin analizi için PÇÖ ve BYÖ’den elde edilen verilere göre parametrik istatistik yöntemleri için gerekli normallik varsayımının karşılandığı tespit edilmiş olup katılımcıların öntest ve sontest puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı bir fark olup olmadığını belirlemek için ilişkili örneklemler için t testi kullanılmıştır. Nitel verilerin analizinde ise içerik analizi ve betimsel analiz kullanılmıştır. Elde edilen nicel verilere göre STEM eğitiminin katılımcıların problem çözme becerileri ve bilimsel yaratıcılıkları üzerine istatistiksel olarak anlamlı bir fark elde edilmemekle birlikte nitel verilere göre katılımcılar problem çözme becerilerinin ve bilimsel yaratıcılıklarının gelişim gösterdiği yönünde görüş bildirmişlerdir.
Kaynakça
Kanematsu, H. & Barry, D. M. (2016). STEM and Creativity. In: STEM and ICT Education in Intelligent Environments. Intelligent Systems Reference Library, vol 91. Springer, Cham. https://doi.org/10.1007/978-3-319-19234-5_3
MEB. (2018). Fen Bilimleri Dersi (5, 6, 7 ve 8. Sınıflar) Öğretim Programı
Siew, N. M., Amir N., & Chong, C. L. (2015). The perceptions of pre-service and in-service teachers regarding a project-based STEM approach to teaching science. SpringerPlus, 4(8), 2-20.
Dare, E. A., Ring-Whalen, E. A., & Roehrig, G. H. (2019) Creating a continuum of STEM models: Exploring how K-12 science teachers conceptualize STEM education. International Journal of Science Education, 41(12), 1701-1720.
Anahtar Kelimeler: Bilimsel yaratıcılık, problem çözme becerisi, STEM eğitimi, öğretmen adayı