Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


Online Tematik STEM Uygulamalarına Devam Eden Öğrencilerin Çekilme Nedenlerinin İncelenmesi
Gelişen dünyada internetin kolay ulaşılabilir olması her alanda olduğu gibi eğitimde de kullanılırlığı artırmıştır. Buna bir de Covid-19 pandemisinin eklenmesi, eğitimin online olmasını kaçınılmaz hale getirmiştir. Her ne kadar pratik olsa da online eğitim faaliyetlerinin bazı sınırlılıklarının olduğunu söylemek gerekir (Yolcu, 2020). ​Online Tematik STEM Uygulamaları (OTSU), online eğitim yolu ile 17 öğrenciyle gerçekleştirilmeye başlanmış STEM uygulmalarını esas alan bir ders dışı çalışmadır. Çalışmanın teması “Köprü”dür. Araştırmanın çalışma grubunu Ankara’da bir imam hatip ortaokulunda 6. sınıfta öğrenim görmekte olan kız öğrencilerden ders dışı faaliyet olarak yürütülen OTSU’ya gönüllü olarak katılıp daha sonrasında çalışmadan çekilen ya da devamsızlık nedeni ile çıkarılan 6’sı uygun örnekleme yöntemine göre oluşturulmuştur. Bu çalışmada öğrencilerin OTSU’dan ayrılma veya devamsızlık etme nedenlerinin araştırılmış, nitel araştırma yöntemlerinden “durum çalışması” tercih edilmiştir. Araştırmada veri toplama aracı olarak yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmacı tarafından 8 adet açık uçlu soru geliştirilmiş daha sonra STEM alanında doktora mezunu olan 3 akademisyen tarafından incelenerek uzman görüşü alınmıştır. Böylece çalışmanın geçerliği yani “inandırıcılığı” sağlanmıştır. Uzman görüşlerinden elde edilen veriler doğrultusunda gerekli düzeltmeler yapılmıştır ve “OTSU Yarı Yapılandırılmış Görüşme Formu” son haline getirilmiştir. Güvenirliği için katılımcıların cevapları ile bu cevaplara göre araştırmacı tarafından oluşturulan alt kodlar ve kodların bir kısmının bir akademisyenin tarafından eşleştirilmesi istenmiştir. Miles & Huberman (1994) güvenirlik formülü kullanılarak güvenirlik belirlenmiş ve % 92 uyuşma sağlandığı görülmüştür. Çalışmada verilerin analizinde içerik analizi kullanılmıştır. Bulgulara bakacak olursak; araştırmaya katılan öğrencilerin çoğu (%83) OTSU’dan çekilmelerine rağmen STEM alanlarına ilgi duyduklarını belirtmiştir. Öğrencilerin bir kısmı (%43,3) fen etkinliği yapılacağını, bir kısmı da (%43,3) üç boyutlu ürünler tasarlayacağını düşünmüşlerdir. Öğrencilerden bazıları uygulamanın yüz yüze etkinlik şeklinde yapılacağını algılamışlardır (%14,4). Öğrencilerin bir kısmı (%43) STEM alanlarına ilgi duyduğu, eğlence (%23,5) ve orijinallik aradıkları (%23,5) için OTSU'ya katıldığını belirtmiştir. Bir kısmı çekilme nedenini ders dışı olan bu çalışmaya zaman ayıramamaya (%47), diğer bir kısmı ise kendilerinin dışındaki faktörlere (%39,8) bağlamıştır. Ayrıca bazı öğrenciler çekilme nedenini çalışmanın uzaktan yapılma durumunu yanlış anlaması (%6,6) ve projenin diğer derslerini olumsuz anlamda etkilemesi (%6,6) olarak bildirmiştir. Öğrenciler çoğunlukla online dersler ilgili olumsuz deneyime sahip olduğunu belirtmiştir (%81,25). Olumsuz hissetmelerinin nedeni olarak ise genellikle ilgisizlik, dersi anlayamama ve altyapı sorunu olarak ifade etmişlerdir. Öğrencilerin tamamı bu çalışmanın yüz yüze olmasını tercih ettiklerini yarısı bu çalışmanın yeniden yapılma durumunda katılmak istediklerini belirtimişlerdir. Katılmak istemeyenlerin ise (%37,5) istekli olduklarının fakat yoğunluktan dolayı katılamayacağını bildirdikleri görülmüştür. Öğrencilerin bir kısmı ders dışı faaliyeti olarak akademik (%42,85) ve yaratıcı (%35,71) disiplinlere ilgi duyduklarını belirtmiştir. Tüm bu bulgulardan; OTSU’nun akademik ve yaratıcı içerikleri içinde barındırması ve öğrencilerin STEM alanlarına ilgi duymaları öğrencilerin çekilmelerinin nedeninin öğrencilerin STEM alanlarına ilgi duymamaları olmadığı düşünülmektedir. Uygulamada yer alan “etkinlik yapma”nın öğrenciler tarafından doğru bir şekilde algılandığının ve çekilme nedeni olmadığının göstergesidir. Öğrencilerin uzaktan eğitimde karşılaştıkları zorluklar projeden çekilme davranışına neden olduğu görülmektedir. Önceki online eğitimlerindeki deneyimlerinin olumsuz olması ve yüz yüze eğitimi tercih etmeleri OTSU’dan çekilmenin en kuvvetli ihtimalinin eğitimin online olması olarak yorumlanabilir. Bu nedenle online olarak yürütülecek STEM uygulamalarının alt yapısının teknik anlamda çok iyi planlanması, hedef grubun ise öncelendirdikleri durumların çok iyi tanınması önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler: Online Eğitim, Tematik STEM, Ders Dışı Uygulama