Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


Ortaöğretime Geçiş Merkezi Sınava İlişkin Fen Bilgisi Örnek Sorularının Webb’in Bilgi Derinliği Seviyelerine Göre İncelenmesi
Eğitim; girdi, süreç, çıktı ve geri bildirim mekanizmaları olan bir sistemdir. Sınavlar, öğrencilere, velilere ve okula sonuç ve geri bildirim sağlamanın en etkili yollarından biridir. Eğitimde öğretimin sonuçlarını değerlendirmek için hem ulusal hem de uluslararası sınavlar uygulanmakta ve sonuçları hassasiyetle incelenmektedir (İncikabı, Pektaş ve Süle, 2016). Türkiye'de orta ve yükseköğretim kurumlarına öğrenci seçmek için Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ve Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi (ÖSYM) tarafından merkezi ölçme ve değerlendirme yapılmaktadır. Milli Eğitim Bakanlığı, ortaöğretime geçiş olan sınavın kalitesini artırmak ve bölgeler arası eğitim farklarını ortadan kaldırmak iddiasıyla 1997 yılından bu yana ortaöğretime geçişte beş farklı sistem uygulamıştır (Demir ve Yılmaz, 2019). Günümüzde uygulanan Liseye Geçiş Sistemi (LGS) adı verilen yeni bir ortaöğretime geçiş sistemi 14 Şubat 2018 tarihinde uygulamaya konulmuştur (MEB, 2018). Bu sınav ilk kez Haziran 2018'de gerçekleşmiştir ve 50 sözel ve 40 sayısal sorudan oluşan 90 soru bulunmaktadır. Ekim 2018 tarihinden bugüne kadar Milli Eğitim Bakanlığı lise geçiş sisteminde sınava yönelik bazı örnek sorular yayınlamaktadır. Gerek örnek soruların gerekse de sınavların kendilerinin bilişsel düzey bakımından karma olması beklenmekte olduğundan bu soruların çeşitli taksonomiler aracılığıyla incelenmesi yapılmaktadır. Bu çalışmada ise yayınlanan örnek sorular Webb (2009) tarafından geliştirilen bilginin derinliği seviyelerine göre incelenecektir. Webb’in bilginin derinliği sevilerinin içinde dört seviye bulunmaktadır. Hatırlama / Yeniden Üretme, Yetenek ve Kavramlar, Stratejik Düşünme ve Geniş Düşünme olarak formüle edilen bu seviyelerde öğrenenin, öğrenmesinin en üst düzeyde olması istenir (Özden, Akgün, Çinici, Sezer, Yıldız ve Taş, 2014). Doküman incelemesi olarak tasarlanan bu araştırmada Milli Eğitim Bakanlığı Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü tarafından 2018 yılının Ekim ayı ile 2022 yılının Aralık ayları liselere geçiş sınavına yönelik örnek 350 adet fen bilimleri sorusu incelenecektir. Elde edilen veriler betimsel olarak analiz edilecektir.
Demir, S. B. ve Yılmaz T. A. (2019). En iyisi bu mu? Türkiye’de yeni ortaöğretime geçiş politikasının velilerin görüşlerine göre değerlendirilmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19 (1), 164-183. doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.43815-445515
İncikabı, L., Pektaş, M., ve Süle, C. (2016). Ortaöğretime Geçiş Sınavlarındaki Matematik ve Fen Sorularının PISA Problem Çözme Çerçevesine Göre İncelenmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 17(2), pp. 649-662.
Milli Eğitim Bakanlığı (2018). Sınavla öğrenci alacak ortaöğretim kurumlarına ilişkin merkezî sınav başvuru ve uygulama kılavuzu Ankara. Erişim adresi [Erişim Tarihi 27 Aralık 2022]
http://www.meb.gov.tr/sinavlar/dokumanlar/2018/MERKEZI_SINAV_BASVURU_VE_UYGULAMA_KILAVUZU.pdf
Özden, M., Akgün, A., Çinici, A., Sezer, B., Yıldız, S., & Taş, M. M. (2014). Merkezi sistem ortak sınav fen bilimleri sorularının webb’in bilgi derinliği seviyelerine göre analizi. Adıyaman University Journal of Science, 4(2), 91-108.
Webb, N.L. (2009). Webb’s Depth of Knowledge Guide, Career and Technical Education Definitions. 12.04.2023 tarihinde http://www.aps.edu/rda/documents/resources/Webbs_DOK_Guide.pdf adresinden alınmıştır

Anahtar Kelimeler: Ortaöğretime geçiş sınavı, fen bilimleri, Webb bilgi derinliği seviyeleri