Problem Durumu: Bilimsel tutum ve değerler, her fen okuryazarı bireyin sahip olması gereken özelliklerdir. Bu amaçla fen bilimleri dersi öğretim programında duyuşsal alan kapsamında öğrencilerin tutumlarına yer verilmektedir (MEB, 2018). Tutumlar, insanların farklı durumlardaki davranış eğilimlerini açıkladığından, sosyal bilimlerde pek çok araştırmanın konusu olmuştur (İnceoğlu, 2010). Öğrencilerin fene yönelik tutumları fen bilimleri dersi hakkındaki olumlu ya da olumsuz görüşlerini kapsamaktadır. Fen eğitimi, öğrencilere bilimin doğasını anlama ve bilimsel problem çözme becerisi kazandırmayı amaçlamaktadır. Erken çocuklukta bilimle tanışan bir birey, bilimsel süreç basamaklarını kullanırken de olumlu tutum sergileyecektir. Bilimsel süreç basamaklarını kullanmaya yönelik tutum, öğrencilerin bilimsel sürece yönelik göstermiş oldukları yaklaşımdır (Yıldırım, 2014).
Amaç: Bu araştırma ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç basamaklarını kullanmaya yönelik tutumlarının hangi düzeyde olduğu ve cinsiyet ile okul türü değişkenleri açısından farklılık gösterip göstermediğini incelemek amacıyla yürütülmüştür.
Yöntem: Bu araştırmada nicel araştırma yaklaşımına dayalı betimsel tarama modeli kullanılmıştır. Araştırma 2021-2022 eğitim öğretim yılı ikinci döneminde Tokat il merkezindeki ortaokullardan tabakalı örnekleme yöntemi ile belirlenen 82’si imam hatip ortaokulunda, 487si imam hatip dışındaki ortaokullarda ve 72’si özel ortaokulda öğrenim gören toplam 641 (317 kız, 324 erkek) yedinci sınıf öğrencisi ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcıların yaşı 11 ile 14 arasında (X̄=12.66, SS=.55) değişmektedir. Veri toplama aracı olarak Yıldırım (2016) tarafından geliştirilen “Bilimsel Süreç Basamaklarını Kullanmaya Yönelik Tutum Ölçeği” uygulanmıştır. Ölçeğin Cronbach Alpha güvenirlik katsayısı bu çalışmada .94 olarak hesaplanmıştır. Verilerin analizinde betimsel istatistikler ile bağımsız örneklemler t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) kullanılmıştır.
Bulgular: Katılımcıların bilimsel süreç basamaklarını kullanmaya yönelik tutumları yüksek düzeyde (X̄ =3.45, SS=.73) bulunmuştur. Bağımsız örneklemler t-testi sonucuna göre bilimsel süreç basamaklarını kullanmaya yönelik tutum cinsiyete göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir (t(641)= -.15; p>.05). Bu analizin etki değeri (Cohen’s d= .04) düşük düzeyde bulunmuştur. ANOVA okul türüne göre istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık ortaya koymaktadır: (F (2,640) =3.053, p<.05, η2=.009). Kısmi eta-kare değeri gözlenen bu anlamlı farkın küçük bir etki büyüklüğüne işaret ettiğini göstermektedir. İmam hatip dışındaki ortaokullarda öğrenim gören öğrencilerin (X̄=3.53, SS=.72) bilimsel süreç basamaklarını kullanmaya yönelik tutumları özel ortaokullardaki öğrencilerden (X̄=3.32, SS=.81) daha yüksek bulunmuştur.
Tartışma ve Sonuç: Katılımcıların bilimsel süreç basamaklarını kullanmaya yönelik tutumlarının yüksek düzeyde olduğu ve cinsiyet değişkeninin ortaokul yedinci sınıf öğrencilerinin bilimsel süreç basamaklarını kullanmaya yönelik tutumlarını etkileyen bir değişken olmadığı sonucuna ulaşılmıştır. Benzer şekilde Yıldırım (2014) da ortaokul öğrencilerinin bilimsel sürece yönelik yüksek düzeyde olumlu tutum geliştirdiklerini ve cinsiyete göre anlamlı bir fark göstermediğini bulmuştur. Bu sonuç öğrencilerin gözlem yaparken, tahminde bulunurken, sınıflandırma yaparken kullandıkları bilimsel süreç basamaklarının farkında olduklarını ve bu sürece karşı yaklaşımlarının olumlu olduğunu göstermektedir. Fen eğitiminde bu konuda sınırlı sayıda çalışma yapılmıştır. Yeni çalışmalar yayımlandıkça mevcut bulguların karşılaştırılması mümkün olacaktır.

Kaynakça:
İnceoğlu, M. (2010). Tutum algı iletişim. (5. Baskı). Beykent Üniversitesi Yayınevi: İstanbul.
MEB (2018). İlköğretim kurumları (ilkokullar ve ortaokullar) fen bilimleri dersi (3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar) öğretim programı. Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
Yıldırım, M. (2016). Bilimsel süreç basamaklarını kullanmaya yönelik tutum ölçeği geliştirme çalışması. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 6(2), 255-276.