Bildiri Konusu:Matematik Eğitimi
60-75 Aylık Çocukların STEM Etkinliklerinde Problem Çözme ve Bilişsel Düşünme Becerilerinin İncelenmesi
Okul öncesi eğitim, çocukların bilişsel, sosyal-duygusal, psiko-motor, öz bakım ve dil gibi tüm gelişimsel basamakları destekleyen ve zorunlu ilkokul çağının temellerini meydana getiren yetkinliklerin göz önünde bulundurulduğu bir süreçtir. Özellikle çocukların bilişsel gelişimi açısından fen, teknoloji, mühendislik ve matematik disiplinlerinin birbirleri ile bütünleştirilerek öğretilmesini amaçlayan STEM eğitimi; çocuklara gerçekçi, iş birliğine dayalı, düşünme odaklı ve problem çözmeyi teşvik eden öğrenme deneyimleri sağlar. Son yıllarda güncel bir eğitim yaklaşımı olarak ön plana çıkan STEM eğitiminde, okul öncesi çocukların problem çözme ve bilişsel düşünme gelişimine yönelik az sayıda çalışma yapıldığı görülmektedir. Bu araştırmada 60-75 aylık çocukların STEM temelli sınıf içi etkinliklerde problem çözme ve bilişsel düşünme becerilerinin incelenmesi amaçlanmıştır.
Çalışmaya İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne bağlı Üsküdar ilçesinde yer alan özel bir okuldan, seçkisiz örnekleme yöntemlerinden kolay ulaşılabilir örnekleme yoluyla belirlenmiş 93 çocuk katılmıştır. Tek grup sadece son test yarı-deneysel araştırma modeliyle desenlenmiş bu araştırmada, nitel ve nicel veri toplama yöntemleri bir arada kullanılmıştır. Veril analizinde çocukların tasarım çizimleri ile bireysel ve grup tasarımları incelenmiştir. Bunun yanında her bir çocuk ile birebir soru cevap görüşmeleri yapılmış ve de etkinlik sonrası yansıtıcı düşünme ve değerlendirme ölçeğine cevaplar alınmıştır.
Elde edilen bulgular, ilgili yaş grubu okul öncesi çocuklarının problem odağında kalmakta zorluk çektiklerini görülmektedir. Çocukların bilişsel düşünme becerileri doğrultusunda farklı problemler karşısında problemi anlamaya, mantıksal çıkarım yapma ve yorumlamaya yönelik beceriler geliştirdiği ortaya çıkmıştır. Uygulanan etkinlik süresince çocukların çoğunun probleme bir çözüm buldukları ve elde ettikleri çözüme kendi yaratıcılıklarını dâhil ederek problem odağından uzaklaşarak farklı çözüm yolları aradıkları görülmüştür. Bireysel çalışmalar ile desteklenmiş grup çalışmalarında, çocukların işbirlikçi öğrenme süreçlerinin etkin bir şekilde geliştiği ve bireysel fikirlerini grup tasarımlarına aktardıkları görülmüştür. Etkinlik sonrası gerçekleştirilen değerlendirme de ise çocukların etkinlikten edinimlerini kullanarak sorulan yansıtıcı soruların çoğunda doğru mantıksal çıkarım yaptıkları görülmüştür.
Bu bağlamda okul öncesi dönemde iyi planlanmış STEM uygulamalarının, problem çözme adımlarını öğrenme ve bilişsel düşünme becerileri edinimi bağlamında çocukların gelişimine katkı sağladığı görülmektedir. Çocukların STEM temelli uygulamalarda problem odağında kalabilmeleri ve çözüme yönelik gerçekçi fikirler geliştirebilmeleri için, sorulan problemin günlük hayatlarında karşılaşacakları ve üzerinde neden-sonuç ilişkisi kurabilecekleri problemler olmasının faydalı olacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Okul Öncesi Eğitimi, STEM Eğitimi, Problem Çözme, Bilişsel Beceriler