Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


Fen Eğitiminde Okul Dışı Öğrenme Ortamlarına Yönelik Etkinlik Oluşturma Süreci
Okul dışı öğrenme ortamları fen bilimleri dersinin temel hedefleri arasında bulunan öğrencilerin doğal hayata karşı olan ilgi ve meraklarını artırma ve bu doğrultuda yaşanan öğrenme süreçleri sırasında gerçekleşen heyecanı yaşama (Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2018a) hedeflerinin gerçekleşebilmesi için fırsatlar sunmaktadır (Carrier, 2009). Bu sebeplerden ötürü, dünyada ve ülkemizde okul dışı öğrenme ortamlarının eğitimdeki yeri her geçen gün artmaktadır. Örneğin, fen bilimleri öğretim programımızda öğretmenlerimize bilim merkezleri, botanik bahçeler ve doğal ortamlar gibi okul dışı öğrenme ortamlarından faydalanmalarının gerekliliğinden bahsedilmektedir (MEB, 2018a). Türkiye 2023 Eğitim vizyonunda da (MEB, 2018b) okul dışı öğrenme ortamlarının öğretim programlarındaki kazanımlar doğrultusunda daha etkili kullanılması yönünde yapılacak çalışmalar yer almaktadır.
Bununla birlikte, okul dışı öğrenme ortamlarındaki öğretimlerin düzenlenmesinde öğretmenlere büyük rol düşmektedir. Ancak yapılan araştırmalar incelendiğinde öğretmenlerin pedagojik olarak yetersiz oldukları (Kisiel, 2006), geziler gibi okul dışı öğrenme etkinliklerinin planlama süreci ile ilgili yeterli fikre sahip olmadıkları ve bunlardan dolayı bu tür etkinlikleri çok fazla tercih etmedikleri görülmektedir (Bowker, 2004). Öğretmenlere ve öğretmen adaylarına sunulacak eğitim materyallerinin mevcut problemlerin giderilmesinde faydalı olacağı öngörülmektedir.
Bu bildiride katılımcılara okul dışı öğrenme ortamlarında gerçekleştirilebilecek etkinliklerden önce, etkinlikler sırasında ve etkinliklerden sonra yapılması gerekenlere uygun şekilde hazırlanmış olan Okul Dışı Öğrenme Etkinlik Planı Taslağı ve bu taslağa göre hazırlanmış iki adet okul dışı öğrenme etkinliği (1- Oyun parkları etkinliği, 2- Milli parklar etkinliği) sunulacaktır. Okul Dışı Öğrenme Etkinlik Planı Taslağının hazırlanması sürecinde tasarım-temelli araştırma yöntemi kullanılmıştır. Birinci etkinlik 2018 fen bilimleri dersi öğretim programındaki İnsan ve Çevre konu alanı içerisindeki çevre kirliliği kazanımına yönelik hazırlanmıştır. Bu etkinlik Öğretmenlik Uygulaması-II dersi kapsamında öğretmen adayları tarafından 20 adet 5.sınıf öğrencisine uygulanmış, etkinliğe ilişkin öğrenci dönütleri alınmıştır. İkinci etkinlik, birinci etkinliğe ilişkin öğrenci dönütleri ile öğretmen ve araştırmacı notlarının bütüncül bir şekilde değerlendirilmesiyle oluşturulmuştur. İkinci etkinlik Canlılar ve Yaşam konu alanı içerisindeki canlıların benzerlik ve farklılıklarına ilişkin kazanımlara yönelik hazırlanmıştır.
Sunulacak olan Okul Dışı Öğrenme Etkinlik Planı Taslağının ve bu taslağa göre hazırlanmış olan etkinlik planlarının, derslerinde okul dışı öğrenme ortamlarından faydalanmak isteyen öğretmen adaylarımıza ve öğretmenlerimize faydalı olacağı düşünülmektedir. Ek olarak, çalışmanın okul dışı öğrenme ortamlarına yönelik etkinlik hazırlama çalışmaları için örnek olarak değerlendirilebileceği ve okul dışı öğrenme etkinliklerinin, fen bilimleri dersindeki öğrenme ortamlarına kazandırdığı etkiyi arttırmak adına, öğrenme ortamlarına daha fazla dahil edilmesi yönündeki çabalara katkıda bulunacağı öngörülmektedir.

KAYNAKÇA
Bowker, R. (2004). Children’s perceptions of plants following their visit to the Eden Project. Research in Science and Technological Education, 22(2), 227-243.
Carrier, S. J. (2009).The effects of outdoor science lessons with elementary school students on preservice teachers’ self-efficacy. Journal of Elementary Science Education, 21(2), 35-48.
Çabuk, B. (2019). Çevre eğitimi. D. Kahriman Pamuk (Ed.) Erken çocukluk döneminde çevre eğitimi ve sürdürülebilirlik içinde (s. 1-50). Ankara: Anı yayıncılık.
Kisiel, J. (2006). An Examination of Fieldtrip Strategies and Their Implementation Within a Natural History Museum. Science Education, 90, 434–452.
Milli Eğitim Bakanlığı (2018a). Fen bilimleri dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 3, 4,5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Ankara.
Milli Eğitim Bakanlığı (2018b). 2023 Eğitim Vizyonu. Ankara.
Anahtar Kelimeler: Fen eğitimi, okul dışı öğrenme, etkinlik oluşturma, tasarım temelli araştırma