Bildiri Konusu:Matematik Eğitimi


Öğretmen Adaylarının Matematik Öğretiminde Ders İmecesi: Yansıtıcı Düşünme Becerileri ve Gerekçelendirmede Eksiklikler
Öğretmenlerin lisansüstü eğitimde aldıkları veya hizmet-içi eğitim yoluyla karşılaştıkları yenilikçi yaklaşımları meslek hayatlarında uygulamaya karşı dirençli olmaları literatürde oldukça vurgulanan bir problemdir. Ders imecesi (lesson study) yaklaşımı son zamanlarda literatürde gittikçe öne çıkan, hayat boyu eğitim kapsamında değerlendirilebilecek, Japonya’da ortaya çıkan iş birliğine dayalı bir hizmet-içi eğitim yöntemi olup, öğretmenlerin yenilikçi ve etkili öğretim yöntemlerini içselleştirip kendi öğretim ortamlarına adapte etmelerinde kolaylık sağlayabilecek bir yaklaşımdır (Murata, 2011). Bu modelde öğretmenlerin iş birliği yaparak öğretim veya öğrenmeye yönelik belirli alanlarda birbirlerinin eksikliklerini tamamlamada destek olmaları amaçlanır. Ayrıca öğretim ile ilişkili lisans dersleri ve okul-tabanlı uygulamalar arasındaki kopukluk (Darling-Hammond vd., 2005) ders imecesi yöntemi ile bağdaştırılabilir. Elbette yapılan eleştirilerin ve takip eden tavsiyelerin literatüre/bilimsel kanıtlara dayanarak yansıtıc bir şekilde gerekçelendirilmesi (Myers, 2012), uygulamada yapılan yanlışların önlenmesine ve etkisiz veya etkisi düşük yaklaşımlarla zaman ve emek kaybedilmemesine yardımcı olabilir. Bu amaçla, bu çalışmada öğretmen adaylarının matematik öğretme yöntem ve tekniklerini geliştirmek amacıyla ders imecesi yaptırılırken, eleştirme ve yansıtıcı düşünme becerilerinin niteliği, ve birbirlerine sundukları tavsiyelerindeki ‘gerekçelendirme’ seviyelerinin incelenmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla 2022-2023 eğitim-öğretim yılında Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki bir üniversitede eğitim gören ortaokul matematik (N=28, 19 kız ve 9 erkek) ve sınıf öğretmenliği (N=49, 37 kız ve 12 erkek) bölümleri öğrencilerine ilkokul sınıflarında matematik öğretimine yönelik belli aktiviteler sunmaları sağlanmıştır. Milli Eğitim Bakanlığı (MEB) ilkokul müfredatından seçilen her sınıfa dair kazanımları NCTM’in (National Council of Teachers of Mathematics) tanımladığı matematik süreçlerini (yani problem çözme, akıl yürütme ve ispat, ilişkilendirme, iletişim ve temsiller) kapsayacak şekilde sunmaları istenmiştir. Bunu takiben, öğretmen adaylarının online bir forumda ders imecesi yapmaları sağlanmıştır. Bu yazılı ifadeler nitel analiz yöntemlerinden içerik analizi yöntemi ile incelenmiştir. Bulgular genel olarak her iki bölümde öğretmen adaylarının eleştirel düşünme seviyesinde gittikçe artan bir trend gösterirken, eleştirilerini ve tavsiyelerini gerekçelendirme konusunda ciddi eksiklikler gözlenmiştir. Bulgular ayrıca bölümlere göre ayrı ayrı incelenmiştir. Bunlara ek olarak, bulgulara ve literatüre dayanarak ders imecesinin öğretmen eğitiminde etkili bir şekilde uygulanmasında dikkat edilmesi gereken bazı detaylar, uygulamaya yönelik öneriler tartışılacaktır.
Kaynakça
Darling-Hammond, L., Hammerness, K., Grossman, P., Rust, F., & Shulman, L. (2005). The
design of teacher education programs. In L. Darling-Hammond & J. Bransford (Eds.), Preparing teachers for a changing world: What teachers should learn and be able to do (pp. 390–441). Jossey-Bass.
Murata, A. (2011), “Introduction: conceptual overview of lesson study”, in Hart, L.C., Alston,
A.S. and Murata, A. (Eds), Lesson Study Research and Practice in Mathematics Education, Springer, New York, NY, pp. 13-24.
Myers, J. (2012). Lesson Study as a Means for Facilitating Preservice Teacher Reflectivity.
International Journal for the Scholarship of Teaching and Learning, 6(1), 1-21.

Anahtar Kelimeler: Ders imecesi, Öğretmen eğitimi, Matematik öğretmen adayları, Gerekçelendirme, Yansıtıcı düşünme