Bildiri Konusu:Matematik Eğitimi


Mentörlük Anlayış ve Motivasyon Ölçeklerinin Türkçeye Çevrilmesi: Güvenilirlik ve Geçerlilik Çalışması
Mentörlük sürecinin doğru anlaşılması ve yürütülmesi, mentörlüğün öğretmen adayları (ÖA) üzerindeki etkinliğini artırmak için önemlidir. Bu süreç somut bir değerlendirme ölçütü sağladığı için genellikle mentör öğretmenlerin (MÖ) uygulamaları göz önüne alınarak değerlendirilmektedir (Aydın & Ok, 2020). MÖ'lerin rolleri ve uygulamaları, ÖA’nın ihtiyaçları ve beklentileri doğrultusunda tanımlanır ancak her MÖ, mentörlüğün ne olduğuna ve nasıl yapılması gerektiğine dair inançlarına bağlı olarak kendi mentörlük uygulamalarını şekillendirmektedir. Bu inançlar, MÖ'lerin mentörlük anlayış ve motivasyonları için temel oluşturmaktadır (van Ginkel, Verloop & Denessen, 2016). MÖ'lerin mentörlük anlayış ve motivasyonlarını belirlemek, MÖ’lerin uygulamalarını ve bu uygulamaların mentörlük sürecini nasıl şekillendirdiğini anlamak için gereklidir. Ancak MÖ'lerin mentörlük anlayış ve motivasyonlarını ölçmeye yönelik Türkçe nicel bir ölçüm aracı bulunmamaktadır. Bu çalışmada van Ginkel ve diğerleri (2016) tarafından geliştirilen 48 maddelik iki faktörlü (araçsal mentörlük ve gelişimsel mentörlük anlayışı) Mentörlük Anlayış Ölçeği (MAÖ) ve 19 maddelik iki faktörlü (kişisel öğrenme ve üretken sonuç güdüsü) Mentörlük Motivasyon Ölçeğinin (MMÖ) Türkçeye çevrilmesi amaçlanmıştır. Ölçeklerin çevirisi geri çeviri yöntemi kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Türkçeye çevirme işleminden sonra dilsel eşdeğerliliği güçlendirmek için ölçekler sekiz MÖ’e uygulanmış ve görüşmeler yapılmıştır. Ölçekler MÖ’lerden gelen fikirler doğrultusunda alan uzmanları tarafından kontrol edilmiş ve çevirileri tamamlanmıştır. Çevirinin tamamlanmasının ardından ölçekler Matematik, Fen Bilimleri, Dil ve Sosyal Bilimler branşlarında İstanbul’ da öğretmenlik yapan 141 MÖ’e uygulanmıştır. Ölçeklerin güvenirlik analizi için Cronbach alfa katsayısı hesaplanmış ve MAÖ ve MMÖ için katsayılar sırasıyla 0.96 ve 0.92 bulunmuştur. Ölçeklerin yapı geçerliliği için ise Doğrulayıcı Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. Bu çalışmada örneklemin küçük olması nedeniyle, DFA ortalama ve varyansa göre ağırlıklandırılmış en küçük kareler (WLSMV) tahminini baz alınarak Mplus 7 programı kullanılarak yapılmıştır. DFA sonuçları uyum indeksleri ve faktör yükleri baz alınarak değerlendirilmiştir. MAÖ için yaklaşık hataların ortalama karekökü (RMSEA) indeksi hariç tüm indeksler kabul edilir aralıkta bulunurken (\chi ^{2}=2841.01, df=1079, \chi ^{2}/df=2.63, RMSEA=.11, CFI=.90, TLI=.90), MMÖ için tüm uyum indeksleri kabul edilir aralıkta çıkmıştır (\chi ^{2}=725.649, df=151, \chi ^{2}/df=4.80, RMSEA=.075, CFI=.92, TLI=.91). Ayrıca iki ölçekte yer alan tüm maddeler için faktör yükleri istatistiksel olarak anlamlı ve 0.5’ten yüksek bulunmuştur. Son olarak ayıklanmış ortalama varyans (AVE) hesaplanarak ayırt edici geçerliliğin her iki ölçek içinde sağlandığı bulunmuştur. Geçerlilik ve güvenirlik analizleri tamamlanan ölçeklerin kullanılmasıyla elde edilen bulgular, MÖ’lerin her bir anlayış ve motivasyon faktörü için yüksek puan verme eğiliminde olduğunu göstermiştir. MÖ’ler araçsal mentörlük anlayışına göre gelişimsel mentörlük anlayışı için daha yüksek puan verirken (z=-9.02, p<.001), kişisel öğrenme ve üretken sonuç güdüleri faktörlerine göre MÖ’lerin ayrışmadığı bulunmuştur (z=-1.28, p=.22).

​​​​​​​Teşekkür: BÜ Bilimsel Araştırma Projeleri tarafından BU-BAP-15961 kodlu proje kapsamında desteklenmiştir.

​​​​​​​Kaynakça
Aydın, O. & Ok, A. (2020). Mentoring Practices in English Language Teaching Practicum: Student Teachers’ Perspectives on Cooperating Teachers’ Roles in the Turkish Context. The Teacher Educator, 55(3), 248-266. https://doi.org/10.1080/08878730.2019.1701756
Van Ginkel, G., Verloop N. & Denessen, E. (2016). Why Mentor? Linking Mentor Teachers’ Motivations to Their Mentoring Conceptions. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 22(1), 101-116. https://doi.org/10.1080/13540602.2015.1023031



Anahtar Kelimeler: Mentörlük, Mentörlük Anlayış Ölçeği, Mentörlük Motivasyon Ölçeği, Doğrulayıcı Faktör Analizi