Bildiri Konusu:Kimya Eğitimi


Göz İzleme Teknolojisi ile Kimyasal Tepkime Animasyonlarının İzlenme Süreçlerinin Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi
Kimyasal kavramların öğretiminde taneciklerin yapı, hareket ve etkileşimlerini gösteren animasyonlarından yararlanılmaktadır. Öğrencilerin çoğunun tanecik düzeyi animasyonları sayesinde kimyasal olayları daha iyi kavramsallaştırdıkları görülse de (Ardac & Akaygun, 2004), bazı öğrencilerin animasyonlardaki önemli noktaları kaçırdıkları ve önemsiz detaylara dikkat ettikleri görülmüştür (Hansen, vd., 2019). Bunun nedeni öğrencilerin kimyasal kavramlara yönelik yetersiz bilgileri olabileceği gibi görsel algı veya uzamsal yetenek gibi becerilerine bağlı olabileceği de ileri sürülebilir. Öte yandan kimya konusunda uzman olan kişilerin animasyonlardaki önemli noktalara daha fazla dikkat ettiği bilinmektedir. Bu nedenle, bu çalışmanın amacı kişilerin ekranda odaklandıkları alanların incelenmesine olanak veren göz izleme teknolojisi (Rayner, 1998) ile öğrencilerin ve kimya dersini veren öğretim elemanlarının animasyon izleme süreçlerinin, animasyonlarda dikkat edecekleri kısımları etkileyebileceği öngörülen, görsel algı, uzamsal yetenek ve kimya bilgisi açısından karşılaştırılmasıdır. Çalışmaya Amerika Birleşik Devletleri’nde bulunan bir devlet üniversitesinde okuyan yirmi öğrenci ve yedi öğretim elemanı katılmıştır. Katılımcılar önce Kimyasal Tepkimeler Kavram Testini (KTKT), Motordan Bağımsız Görsel Algı Testini (MVPT) ve Güncellenmiş Zihinsel Döndürme Testini (ROT) cevaplamışlardır. Ardından göz izleme cihazı ile göz hareketleri kaydedilerek bir redoks tepkimesini betimleyen bir tanecik düzeyi animasyonunu 3 kez art arda izlemişlerdir. Ardından katılımcılara animasyonda izledikleri kısımları gösteren ekran kaydı izletilerek nerelere dikkat ettiklerini açıklamaları istenmiştir. Son olarak Kimyasal Tepkimeler Kavram Testini tekrar cevaplamaları istenmiş ve animasyon izleme deneyimlerini açıklamaları üzerine yarı yapılandırılmış görüşmeler yapılmıştır. Katılımcıların, animasyondaki belirli bölgelere odaklanma süreleri, KTKT, MVPT ve ROT’de aldıkları puanlar ile tek yönlü varyans analizi (ANOVA) yapılarak karşılaştırılmıştır. Analiz sonuçlarına göre, kimya dersi öğretim elemanları ve öğrencilerin animasyonda odaklandıkları bölgelerin ve odaklanma sürelerinin farklılık gösterdiği ancak izleme süreçleri arasında fark olmadığı görülmüştür. Ayrıca, katılımcıların, animasyonlarda odaklandıkları bölgelerin ve odaklanma sürelerinin kimya bilgileri ve uzamsal yeteneklerine göre fark gösterdiği, ancak görsel algı düzeylerine göre fark göstermediği dikkat çekmiştir. İçerik analizine tabii tutulan bireysel görüşmelerin de nicel bulguları destekler nitelikte olduğu görülmüştür. Araştırma bulgularının, animasyonlar başta olmak üzere, çeşitli öğretim materyallerinin tasarımına ışık tutacağı söylenebilir.

Anahtar kelimeler: Göz izleme, animasyon, kimyasal tepkimeler

Kaynakça:
Ardac, D., & Akaygun, S. (2004). Effectiveness of multimedia‐based instruction that emphasizes molecular representations on students' understanding of chemical change. Journal of Research in Science Teaching, 41(4), 317-337. https://doi.org/10.1002/tea.20005

Hansen, S. J. R., Hu, B., Riedlova, D., Kelly, R. M., Akaygun, S., & Villalta-Cerdas, A. (2019). Critical consumption of chemistry visuals: Eye tracking structured variation and visual feedback of redox and precipitation reactions. Chemistry Education Research and Practice, 20(4), 837-850. https://doi.org/10.1039/C9RP00015A.

Rayner, K. (1998). Eye movements in reading and information processing: 20 years of research. Psychological Bulletin, 124(3), 372-422. https://doi.org/10.1037/0033-2909.124.3.372

Anahtar Kelimeler: Göz izleme, animasyon, kimyasal tepkimeler