Bildiri Konusu:Fen Bilimleri Eğitimi


FEN BİLGİSİ ÖĞRETMEN ADAYLARININ DİJİTAL OKUR-YAZARLIK ÖZ-YETERLİKLERİNİN İNCELENMESİ
Bugün 21. yüzyıl becerilerini oluşturan okuryazarlıklar arasında dijital okuryazarlık belki de en üst sıralarda yer almaktadır. Dijital okuryazarlık, dijital teknolojiyi kullanarak bilgiyi bulma, organize etme, anlama, değerlendirme ve analiz etme yeteneği olarak tanımlamakta ancak sadece bilgisayar okuryazarı olmak değil, dijital platformları kullanarak bilgi iletmek için dijital teknolojileri kullanmak olduğu da belirtilmektedir. Mesleklerin geleceği ve on sene içinde oluşacak yeni mesleklere giriş becerilerini içeren Dünya Ekonomi Forumu Raporu’na göre 21. Yüzyıl becerileri olarak adlandırılan uyum becerilerini kısa sürede geliştiremeyenler ya iş bulamayacak ya da işlerini 6 ay içinde kaybedeceklerdir. Hemen her alanda kendini gösteren dijitalleşme düşünüldüğünde dijital okuryazarlığın da uyum becerileri arasında olduğu ortadadır. Öyleyse, bugün için dijital okuryazarlık seviyesinin yüksek olması meslek edinme ve mesleki gelişim için olmazsa olmaz bir olgudur. Ancak, bu konudaki öz-yeterliğin yüksek olması da büyük önem taşır. Buradan yola çıkılarak, mesleği insan yetiştirme olan öğretmenler ve öğretmen adaylarının bu konuda belki de en fazla üzerinde çalışılması gereken gruplar oldukları söylenebilir. Öğretmen adayları ile yapılan bu çalışmanın amacı, Fen Bilgisi öğretmen adaylarının dijital okur-yazarlık öz-yeterliliklerini incelemektir. Bu çalışmada, nicel araştırma yöntemlerinden olan tarama modeli kullanılmıştır. Araştırmada veriler Ocak ve Karakuş (2018) tarafından geliştirilen “Dijital Okuryazarlık Öz-yeterliği Ölçeği (DOÖÖ)” ile toplanmıştır. Araştırmanın örneklem grubunu İstanbul’da büyük ölçekli bir devlet üniversitesinin Eğitim Fakültesi Fen Bilgisi Öğretmenliği alanında öğrenim görmekte olan 166 öğrenci oluşturmaktadır. Örneklem grubu, araştırmacıların erişim kolaylığı sebebiyle seçtikleri gönüllü katılımcılardır. Katılımcılara Google Form aracılığı ile iletilen veri toplama aracı olan ölçek; üretim, kaynak kullanımı, uygulama kullanımı ve destek alt boyutlarından oluşmaktadır. Ölçek ile elde edilen veriler, ölçeğe ek olarak sorulan bilgisayar sahibi olma ve internet kullanım sıklığı değişkenleri ile ölçek alt boyutları açısından SPSS programı kullanarak analiz edilmiştir. Katılımcıların dijital öz-yeterlik ölçek puan ortalamaları 4.05 olarak hesaplanmış olup, öz-yeterliklerinin oldukça yüksek olduğu söylenebilir. Analize göre bilgisayara sahip olan öğrencilerin puan ortalamalarının bilgisayara sahip olmayan öğrencilerin puan ortalamalarından daha yüksek olduğu, 2 saatten fazla internet kullanan fen bilgisi öğretmen adaylarının ortalama puanlarının 1-2 saat internet kullanan öğretmen adaylarından daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Her iki değişken için de aradaki farkın istatistiksel olarak anlamlı olduğu da görülmüştür. Ölçek alt boyutlarına göre analiz sonucunda ise fen bilgisi öğretmen adaylarının “üretim” alt boyutundan aldıkları puan ortalaması en yüksektir. Ancak, “destek” alt boyutundan aldıkları puan ortalamasının çok düşük olması dikkat çekici bir durumdur.
Anahtar Kelimeler: dijital okuryazarlık, dijital özyeterlik, uyum becerileri, 21.yüzyıl becerileri