Bildiri Konusu:Matematik Eğitimi


2018-2020 LGS Matematik Testindeki Cebir Sorularının Özelliklerinin İncelenmesi
Büyük ölçekli sınavların niteliğini arttırmak için geçmişten günümüze ilköğretimden ortaöğretime geçiş sürecinde uygulanan sınav sisteminde bazı değişiklikler ve güncellemeler yapılmaktadır. Liselere giriş sınav sisteminde yapılan son güncelleme 2018 yılında gerçekleştirilmiştir. Yeni sistemin getirilerinden biri sorulan soruların yapısındaki değişikliktir. Bu sistem ile yorumlama, analiz etme, problem çözme, matematiksel muhakeme gibi üst düzey beceriler gerektiren beceri temelli sorular eğitim sistemimizde yerini almıştır (Kertil vd., 2021). Bu sebeple, bu çalışma, 2018, 2019 ve 2020 yıllarında yapılan Liselere Giriş Sınavı (LGS) matematik testinde yer alan cebir sorularının özelliklerini incelemeyi amaçlamıştır. Cebir sorularının yapısının yıllara göre karşılaştırılmasını yapmak da çalışmanın amaçlarındandır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi kullanılmıştır. İlk olarak araştırmacılar tarafından 2018, 2019 ve 2020 LGS matematik testlerinin cebir soruları, cebirsel düşünmenin amaç ya da araç olarak kullanılması durumuna göre incelenmiştir. Belirlenen cebir sorularının hangi öğrenme alanlarıyla ve kazanımlarla ilişkili olduğu ve bilişsel istem seviyeleri içerik analizi yöntemiyle incelenmiştir. Bilişsel istem seviyelerinin kategorizasyonunda revize edilmiş Bloom taksonomisi (Anderson vd., 2001) kullanılmıştır. Yapılan analizler 2018, 2019 ve 2020 LGS matematik testlerinin yaklaşık olarak 10’ar cebir sorusu içerdiğini göstermiştir. Yani yirmi soruluk LGS matematik testlerinin yaklaşık yarısının cebir sorularından oluştuğu görülmüştür. Soruların bilişsel seviyelerinin anlamak, uygulamak ve analiz etmek seviyelerinde olduğu tespit edilmiştir. Soruların bilişsel istem seviyelerinin yıllar içinde arttığı gözlenmiş olsa da soruların büyük bir çoğunluğunun uygulamak seviyesinde olduğu belirlenmiştir. Belirlenen cebir sorularının üçte birinin geometri öğrenme alanı ile ilişkilendirildiği görülmüştür. Bu soruların ise cebirsel ifadelerde işlemlerle ilgili olan kazanımlara (M.7.1.1. Cebirsel ifadelerle toplama ve çıkarma işlemleri yapar, M.7.2.1.2. Bir doğal sayı ile bir cebirsel ifadeyi çarpar, M.8.2.1.2. Cebirsel ifadelerin çarpımını yapar, M.8.2.1.4. Cebirsel ifadeleri çarpanlara ayırır (MEB, 2018)) yönelik olduğu tespit edilmiştir. Diğer soruların çoğunluğunun ise denklem kurma ve çözme gerektiren problemlerden oluştuğu belirlenmiştir. Çalışma bulgularından yola çıkılarak cebir sorularının LGS matematik testlerinin önemli bir yüzdesini oluşturduğu söylenebilir. Uygulamak ve analiz etmek seviyelerindeki soruların yüzdesi göz önüne alındığında ise soruların bilişsel istem seviyesinin yüksek olduğu sonucuna varılabilir. Ayrıca öğrencilerin cebir bilgilerinin geometri öğrenme alanıyla ilişkilendirilerek de ölçülmeye çalışıldığı söylenebilir. Çalışma bulguları, öğretmen ve öğretmen adaylarının, LGS cebir sorularının ilişkili olduğu öğrenme alanları ve soruların seviyelerindeki değişimi hakkında farkındalık kazanmaları açısından önem taşımaktadır.


Anderson, L.W., Krathwohl, D.R., Airasian, P.W., Cruikshank, K.A., Mayer, R.E., Pintrich, P.R., Raths, J. & Wittrock, M.C. (Eds.) (2001). A taxonomy for learning and teaching and assessing: A revision of Bloom’s taxonomy of educational objectives. Addison Wesley Longman.
Kertil, M., Gülbağcı-Dede, H., & Ulusoy, E. G. (2021). Skill-based mathematics questions: What do middle school mathematics teachers think about and how do they implement them? Turkish Journal of Computer and Mathematics Education, 12(1), 151- 186.
Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], (2018). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, ve 8. Sınıflar). MEB, Ankara
Anahtar Kelimeler: Matematik eğitimi, LGS matematik testi, cebir, bilişsel istem seviyesi